اخبار محرمانه - ایرنا / دبیرکل حزب سازندگی با تاکید بر اینکه نباید طیف اکثریت تمام مدیریت کشور را در اختیار بگیرد، گفت: اگر بخواهیم کشور در مسیر پویایی حرکت کند باید به سمتی برویم که همه طیفها در تصمیمگیری حضور داشته باشند بنابراین جنس، بو، رنگ و طعم شورا باید همان جنس، بو، طعم و رنگ جامعه باشد.
نظام «انتخابات تناسبی» کلیدواژهای است که با نزدیکتر شدن به زمان انتخابات، اشتیاق برای دانستن درباره آن بیشتر میشود؛ نظام انتخاباتی که برای اولین بار قرار است در انتخابات شورای شهر تهران اجرا شود و بر اساس وزن هر لیست، تعداد نمایندگان در شورای پایتخت تعیین شوند. برای مثال، اگر لیستی یکسوم کل آراء را کسب کند، یکسوم کرسیهای شورا به آن تعلق خواهد گرفت. علاوه بر این قانونگذاران به افراد نیز اجازه حضور انفرادی در انتخابات تناسبی را دادهاند و آنها بر اساس وزن و تعداد آراء کل و درصدی ارزیابی میشوند.
از تفاوتهای مهم این شیوه جدید با آنچه پیشتر در کشورمان آزموده شده این است که اگر یکی از اعضای شورا از سمت خود کنارهگیری کند یا به هر دلیل از شورا خارج شود، جایگزین آن فرد فقط از میان اعضای علیالبدل همان لیست خواهد بود نه از میان کل کاندیداها. بر اساس این تصمیم ترکیب شورا حفظ میشود و برخلاف آرای اولیه مردم تغییری در آن ایجاد نخواهد شد. به این ترتیب جایگاه احزاب در ارائه لیست کارآمد و متشکل از افراد متخصص برجستهتر از گذشته میشود.
هر چند در اردیبهشت ۱۴۰۵ انتخابات تناسبی برای اولین بار در ایران به بوته آزمایش سپرده خواهد شد، با این حال بسیاری از تحلیگران سیاسی امیدوارند تا سرانجام پس از سالها برگزاری انتخابات مختلف در کشور، حداقل انتخابات شوراها از حالت فردمحور عبور کرده و به مرحله حزبمحور برسد تا گام جدیدی در عرصه توسعه سیاسی ایران ثبت شود. همچنین با استفاده از این تجربه، انتخابات مجلس شورای اسلامی نیز در اداور آتی بر اساس نظام تناسبی برگزار شود و به این ترتیب مردم بتوانند دوره جدیدی از ارتقای کیفیت در زمینه مدیریت کشور را تجربه کنند.
در راستای ارزیابی انتخابات تناسبی و مزایای آن با حسین مرعشی دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی گفتگو کردهایم که در ادامه میآید:
دولتهای موفق مسئولیتها را به مدیریتهای محلی میسپارند
این مدیر اجرایی با تجربه در پاسخ به پرسشی درباره اهمیت و جایگاه شوراهای اسلامی شهر و روستا در ساختار حکمرانی جمهوری اسلامی ایران گفت: در اکثر کشورهای جهان مدیریت کشور به سه سطح تقسیم شده است که اولین سطح آن در اختیار دولت مرکزی است، سطح دوم مدیریت منطقهای است که استان را در برمیگیرد و سومین سطح، مدیریت منطقهای است که شهر و روستا را شامل میشود. البته در برخی کشورها مانند ژاپن این تقسیمبندی وظایف و اختیارات تا پنج سطح نیز تعریف شده است. نکته حائز اهمیت این است که دولتها و حکومتهای موفق سعی میکنند مسئولیتها را هرچه بیشتر به مدیریتهای محلی بسپارند اما قوانین کشور ما از مدیریت محلی پشتیبانی نمیکند.
بازار ![]()
دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی در توضیح نحوه ارتباط این سطوح مدیریتی با یکدیگر بیان کرد: وقتی مدیریت کشور را به سه سطح تقسیم میکنیم این سطوح به صورت عمودی با هم کار نمیکنند یعنی قرار نیست مدیریت محلی تحت کنترل مدیریت استان باشد یا مدیریت استان در کنترل مدیریت ملی باشد بلکه یک سطحبندی کاملا منطقی طراحی میشود. به عنوان مثال همانطور که وزارت صمت نمیتواند در امور اتحادیههای صنفی مداخله کند به همین شکل هم مدیریتهای ملی و استانی نباید در مدیریتهای محلی دخالت داشته باشند یعنی کارها باید به صورت واقعی به مدیران منطقهای و محلی سپرده شود. به عنوان مثال شهردار و شورای شهر به عنوان مدیران محلی باید اجازه داشته باشند تا به صورت قوی و نیرومند ظاهر شوند.
وی با انتقاد از آنچه عدم سامان یافتن و تفکیک وظایف سطوح مدیریتی در کشورخواند، اظهار کرد: تدوین نشدن این سطحبندی باعث اختلال در کار مسئولین میشود، مثلا گاهی مسئولیت برخی مسائل جزئی محله یا شهر متوجه مقام های ملی یا حتی رئیسجمهور میشود! گاهی یک استاندار در کار وزرا مداخله میکند که مسئولیت ملی دارند یا وزرا در کار استانداران که مدیریت محلی به عهده دارند، دخالت میکنند. البته ما در مسیر تکامل هستیم و مرحله به مرحله این ایرادات را باید تجربه کنیم تا با تجربهاندوزی و افزایش فرهنگ مدیریت پیشرفته در آینده به یک سطحبندی و تفکیک اختیارات و مسئولیتها در اداره کشور برسیم.
طیف اکثریت، نباید تمام مدیریت کشور را در اختیار بگیرد
دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی با تاکید بر اینکه هیچگاه نباید اقلیت حذف شود، تصریح کرد: طیف اکثریت نباید تمام مدیریت کشور را در اختیار بگیرد. اگر بخواهیم کشور در مسیر پویایی حرکت کند باید به سمتی برویم که همه طیفها در تصمیمگیری حضور داشته باشند بنابراین جنس، بو، رنگ و طعم شورا باید همان جنس، بو، طعم و رنگ جامعه باشد. شورای شهر و مجلس شورای اسلامی باید منعکس کننده همه جامعه باشد یعنی صدای اکثریت و اقلیت با هم شنیده شود.
مرعشی در ارزیابی از برگزاری انتخابات هفتمین دوره شوراهای اسلامی تهران بر اساس نظام تناسبی گفت: ما از این جهت نسبت به سایر کشورها عقب بودیم و این تصمیم یک گام رو به جلو است. مفهوم انتخابات تناسبی این است که در آینده شوراهای شهر یا مجلس شورای اسلامی کاملا منعکسکننده همه واقعیتهای جامعه باشند. در جامعه با دو طیف اقلیت و اکثریت سروکار داریم اما هیچگاه اکثریت، نمیتواند اقلیت را حذف کند زیرا اقلیت در این کشور زندگی میکند.
افزایش مشارکت در انتخابات تابعی از میزان رضایت مردم است
وی در پاسخ به پرسشی درباره تاثیر انتخابات تناسبی بر میزان مشارکت مردم گفت: الزاما با تغییر نظام اکثریتی به نظام تناسبی انتظار افزایش مشارکت مردم برآورده نمیشود. افزایش مشارکت تابعی از میزان رضایت مردم است یعنی آنها باید احساس کنند برنامههای ائتلافهای حاضر در انتخابات، منعکسکننده مشکلات واقعی جامعه است. امیدواریم تا پیش از انتخابات، گشایشی در مسائل سیاسی داخلی و بینالمللی و مسائل اقتصادی حاصل شود؛ زیرا اگر مردم ناراضی باشند در انتخابات شرکت نمیکنند و در این صورت بحران نارضایتی و گلایههای اجتماعی و سیاسی افزایش پیدا خواهد کرد.
دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی در ادامه افزود: مردمی که دخل و خرجشان با هم نمیخواند و احساس مثبتی نسبت به برخی مسئولین ندارند، به راحتی نمیپذیرند که در انتخابات شرکت کنند و انتخابات به سمت حداقلی شدن سوق پیدا میکند، انتخابات حداقلی نیز باعث تشدید بحران مدیریتی و تشدید ناکارآمدی میشود و در نهایت نارضایتی گسترده مردم بازهم انتخابات آتی را تحت تاثیر قرار میدهد.
مرعشی در ارزیابی برخی انتقادات به عملکرد اعضای شوراهای شهر در سالهای اخیر اظهار کرد: هرگز نباید اجازه بدهیم که افراد مستقیما به کرسی نمایندگی مجلس یا ریاستجمهوری دست پیدا کنند بلکه باید بر اساس روال طبیعی از طریق حضور در شورای شهر وارد فعالیتهای سیاسی و اجتماعی شده و رشد کنند تا جامعه آنها را بشناسد و در نهایت این افراد با تجربه به سطوح بالاتر دست پیدا کنند.
صرفا با استفاده از موقعیت حضور در شورا نمیتوان به کرسیهای بالاتر رسید
وی در ادامه افزود: البته رشد سیاسی جز از طریق خدمت به مردم و ارائه کارنامه موفق ممکن نیست. صرفا با استفاده از موقعیت حضور در شورای شهر نمیتوان به کرسیهای بالاتر رسید، این مسئله زمانی اتفاق میافتد که افراد در جایگاه شورای شهر و شهرداری موفقیتهایی را کسب کنند تا مردم به آنها امید ببندند. بنابراین استفاده از کرسی شورا و شهرداری برای رسیدن به جایگاه بالاتر مشروط به عملکرد مطلوب و پرداختن به امور مردم و شهر است.
دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی در پاسخ به پرسشی درباره تاثیر انتخابات تناسبی در تقویت جایگاه احزاب در کشور گفت: انتخابات در نظام اکثریتی متکی به افراد است و تاکنون نیز در کشور ما این گونه بوده است، البته ائتلافهایی نیز در آستانه انتخابات شکل گرفته اما انتخابات پیشروی شوراها، اولین انتخابات بر اساس نظام تناسبی است و در آن به جایگاه احزاب توجه ویژه شده است و به این ترتیب نقش احزاب در تهیه لیستها و پاسخگویی به عملکرد افراد منتخب بسیار مهم خواهد بود.