تصادم آمریکا و روسیه در دریای سیاه

اخبار محرمانه - دنیای اقتصاد /متن پیش رو در دنیای اقتصاد منتشر شده و انتشار آن در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
به گفته پنتاگون، در اولین برخورد فیزیکی شناخته‌شده بین روسیه و آمریکا از زمان آغاز جنگ در اوکراین در فوریه گذشته، یک هواپیمای جنگی روسیه روز سه‌شنبه بر فراز دریای سیاه با پروانه یک هواپیمای بدون سرنشین آمریکایی برخورد کرد و باعث شد اپراتورهای آمریکایی آن را در آب‌های بین‌المللی سرنگون کنند. «اریک اشمیت» در گزارش 14مارس در نیویورک‌تایمز نوشت، ساقط شدن MQ-9 Reaper، اسب پرتوان ناوگان شناسایی هوابرد ارتش آمریکا، بلافاصله تنش‌ها را بین کاخ سفید و کرملین تشدید کرد؛ زیرا مقامات آمریکایی، نیروهای روسی درگیر در این حادثه را به رفتار خطرناک متهم کردند. مقامات نظامی آمریکایی گفتند پهپاد ریپر غیرمسلح در حال انجام یک ماموریت شناسایی معمولی بود که توسط دو جنگنده سوخو27 روسی در حدود 75مایلی جنوب‌غربی شبه‌جزیره کریمه که روسیه از آن به‌عنوان پایگاهی برای انجام حملات ویرانگر استفاده می‌کرد، رهگیری شد.
فرماندهی اروپای ارتش آمریکا در بیانیه‌ای اعلام کرد: «چندین‌بار قبل از برخورد، سوخو27 به روشی بی‌احتیاط و غیرحرفه‌ای، در مقابل این پهپاد پرواز کرد. این حادثه علاوه بر ناامن بودن و غیرحرفه‌ای بودن، فقدان صلاحیت را هم نشان می‌دهد.» جان اف.کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی گفت که در هفته‌های اخیر «رهگیری‌های» مشابهی توسط هواپیماهای روسی صورت گرفته است - به گفته مقامات نظامی، تقریبا همه بدون حادثه انجام شده‌اند - اما این اپیزود «به‌دلیل ناامن بودن و غیرحرفه ای بودن قابل توجه است.» وی افزود: رئیس‌جمهور بایدن در جریان این رویداد قرار گرفت. حمله روسیه به اوکراین باعث افزایش تنش بین مسکو و واشنگتن شده و دریای سیاه را به یک «کانون مهم نبرد» تبدیل کرده است. روسیه کشتی‌های اوکراینی را در بنادر خود محاصره کرده است؛ هرچند اوکراین توانسته غلات خود را از طریق دریا و طبق توافقی که در ژوئیه گذشته است، بین دو کشور متخاصم امضا شد صادر کند.
در عین حال، اوکراین به شناورهای نیروی دریایی روسیه در دریای سیاه و همچنین در بندر حمله کرده است. در ماه آوریل، یک موشک اوکراینی گل سرسبد ناوگان دریای سیاه روسیه با عنوان «مسکوا» را غرق کرد؛ حمله‌ای که هاله شکست‌ناپذیری دریایی مسکو را خدشه‌دار کرد. این جنگ همچنین با تقویت روابط بین واشنگتن و کشورهای هم‌مرز با روسیه، از جمله لهستان و کشورهای بالتیک، سازمان پیمان آتلانتیک شمالی را تقویت کرده است. کشورهای ناتو میلیاردها دلار کمک نظامی برای حمایت از اوکراین سرازیر کرده‌اند؛ اما این ائتلاف تلاش کرده از ایجاد رویارویی مستقیم با روسیه، به‌عنوان یک کشور مجهز به سلاح هسته‌ای جلوگیری کند. «ند پرایس» سخنگوی وزارت امور خارجه گفت که سفیر روسیه در واشنگتن برای دریافت اعتراض رسمی ایالات متحده به‌دلیل سرنگونی پهپاد که او آن را «رهگیری غیرایمن، غیرحرفه‌ای» و «نقض وقیحانه قوانین بین المللی» خواند، فراخوانده شده است.
بازار

پرایس در کنفرانس تلفنی با خبرنگاران گفت که «لین‌ام.تریسی» سفیر ایالات متحده در مسکو نیز «پیام قوی‌ای را به وزارت امور خارجه روسیه منتقل کرده است.» وزارت دفاع روسیه مقصر بودن هواپیماهای جنگی این کشور را رد کرد و روایت دیگری از این رویارویی ارائه داد. این وزارتخانه در بیانیه‌ای گفت که پس از اینکه نیروی هوایی روسیه جنگنده‌هایی را برای شناسایی پهپاد اعزام کرد، این هواپیمای بدون سرنشین آمریکایی به‌شدت مانور داد، ارتفاع را پایین آورد و در نهایت به آب برخورد کرد. در این بیانیه آمده است که این پهپاد در نزدیکی شبه‌جزیره کریمه پرواز کرده و برخلاف دستورالعملی که روسیه برای حریم هوایی خود بر فراز اوکراین صادر کرده، به سمت مرز روسیه حرکت کرده است. با این حال، یکی از مقامات آمریکایی گفت که سرنگونی پهپاد هیچ نوع «حرکت هماهنگ شطرنجی» توسط روسیه نبود. چندین مقام آمریکایی گفتند که هیچ اطلاعاتی ندیده‌اند که نشان دهد این راهبردی گسترده‌تر از سوی مسکو برای آزار و اذیت هواپیماهای شناسایی ایالات متحده یا ناتو است.
حمله به پهپاد لزوما یک تصادف نبود. به‌عنوان مثال، ریختن مازاد سوخت روی پهپاد، به وضوح عمدی بوده است. اما مقامات آمریکایی گفتند که باور نمی‌کنند روس‌ها قصد قفل کردن پروانه این پهپاد را با هواپیمای خود داشته باشند، اقدامی خطرناک که می‌توانست به راحتی نه تنها پهپاد بلکه Su-27 را نیز سرنگون کند. درحالی‌که روسیه در گذشته به‌طور عمدی هواپیماهای شناسایی و کشتی های نیروی دریایی آمریکا را مورد آزار و اذیت قرار داده است، همچنین حوادثی وجود داشته که خلبانان روسی به‌طور مستقل مانورهای خطرناکی را انجام داده‌اند که منجر به اعتراض دیپلمات‌ها شده است. یک مقام ارشد ارتش ایالات متحده گفت که MQ-9 صبح روز سه‌شنبه از پایگاه خود در رومانی برای یک ماموریت شناسایی برنامه‌ریزی‌شده منظم که معمولا حدود 9 تا 10ساعت طول می‌کشد، برخاست. این مقام گفت درحالی‌که این پهپاد می‌تواند موشک‌های هلفایر را حمل کند؛ اما این هواپیما غیرمسلح بود.
به گفته این مقام، دوربین‌های پیشرفته این پهپاد و سایر حسگرها با پرواز در ارتفاع حدود 25هزار پایی، می‌توانند در حین پرواز در فضای هوایی بین‌المللی، به کریمه تحت کنترل روسیه نیز اشراف داشته باشند؛ یک ماموریت معمولی که MQ-9 قبل از شروع جنگ در اوکراین انجام می‌داد. اما ماموریت نظارتی روز سه‌شنبه به سرعت مسیر خطرناکی به خود گرفت. ژنرال پاتریک رایدر، سخنگوی پنتاگون، گفت که هواپیمای سوخو27 روسیه حدود 30 تا 40دقیقه در نزدیکی این پهپاد آمریکایی در حال پرواز بود. این مقام ارشد نظامی گفت: هواپیماهای جنگی بسیار سریع‌تر روسیه به‌طور مکرر در اطراف این پهپاد ملخ‌دار به سرعت حرکت کرده و مانور می دادند و سوخت مازاد خود را روی آن می‌ریختند که ظاهرا تلاش برای لکه‌دار کردن دوربین‌های پهپاد یا آسیب رساندن به دیگر حسگرهای آن بود.
این مقام نظامی گفت که این حادثه مقام‌های نظامی ایالات متحده را که از طریق ویدئویی از مرکز عملیات در پایگاه هوایی رامشتاین در آلمان این اقدام را تماشا می‌کردند، شگفت‌زده کرد. ژنرال رایدر گفت که وزارت دفاع در حال انجام مراحل مورد نیاز برای از حالت طبقه‌بندی کردن تصاویر است. ژنرال رایدر از بحث درباره هرگونه تلاش برای بازیابی MQ-9 که در آب‌های تحت کنترل نیروی دریایی روسیه سقوط کرد، خودداری کرد. «دیوید دپتولا» ژنرال سه ستاره بازنشسته نیروی هوایی و رئیس انستیتوی مطالعات هوافضای میشل، گفت: غیر از اینکه این MQ-9 خاص دارای یک حسگر منحصربه‌فرد در داخل خود بود، اما «اگر روس‌ها آن را بازیابی کنند ضرر بزرگی وجود نخواهد داشت.» وی در ایمیلی گفت: «MQ-9 بر فراز یمن، لیبی، افغانستان و سوریه گم شده‌ و مطمئنا قطعاتی از آنها مورد بهره‌برداری یا اشتراک‌گذاری قرار گرفته‌ است.»
مقامات ارشد ایالات متحده ماه‌ها است که نگران این هستند که نوعی حادثه یا ارتباط نادرست بر فراز دریای سیاه می‌تواند منجر به یک مشکل بزرگ‌تر شود. اکتبر گذشته، روسیه موشکی را نزدیک یک هواپیمای جاسوسی بریتانیایی که بر فراز دریای سیاه پرواز می‌کرد، شلیک کرد. جنگنده‌های روسی اغلب «رهگیری‌هایی» را - یعنی کنترل هوایی هواپیماهای ایالات متحده و سایر متحدانش- بر فراز دریای سیاه، و همچنین مناطق دیگری که هواپیماهای غربی و روسی در فضای هوایی مجاور، از دریای بالتیک تا سواحل آلاسکا پرواز می‌کنند، انجام می‌دهند. مقامات آمریکایی گفتند که بیشتر این تعاملات به‌صورت حرفه‌ای انجام می‌شود؛ اما جنگنده های روسی در دهه گذشته چندین‌بار به‌صورت خطرناک، نزدیک هواپیماهای آمریکایی و سایر متحدان برای ارعاب ظاهری پرواز کرده‌اند.
برخی از حوادث، از جمله برخورد نزدیک با یک هواپیمای جنگی آمریکایی، در شرق سوریه رخ داده است. پهپاد MQ-9 Reaper جزو اصلی ناوگان هوایی ارتش ایالات متحده است و هم برای نظارت و هم برای حملات استفاده می شود. این پهپاد می تواند به سرعت 275مایل در ساعت برسد و در ارتفاع 50 هزار پایی پرواز کند. به گفته سازنده آن که مستقر در کالیفرنیا است، این هواپیما برای ماموریت‌های طولانی طراحی شده است و برخی از مدل‌ها می‌توانند تا 34ساعت پرواز کنند. درحالی‌که MQ-9 Reaper می‌تواند بمب‌ پرتاب کند، اما سرعت پایین و نبود سلاح‌های دفاعی باعث می‌شود سرنگونی آن نسبتا آسان باشد.
MQ-9 Reaper یک نسخه جدیدتر و بزرگ‌تر از پهپاد MQ-1 Predator است که نیروی هوایی ایالات متحده تا سال2018 از آن استفاده می‌کرد. طبق بیانیه نیروی هوایی، ریپرها سریع‌تر هستند، سنسورهای بهتری دارند و می‌توانند مهمات بیشتری حمل کنند که برای یکی از آنها 32میلیون دلار هزینه شده است. ایالات متحده از این هواپیما در افغانستان، عراق و سوریه استفاده کرده است. درحالی‌که استفاده از پهپادها در حملاتی که در آن غیرنظامیان کشته شدند، انتقادهایی را به همراه داشته است، مدافعان آنها استدلال کرده‌اند که توانایی آنها در ضربه زدن به اهداف با دقت، خسارات جانبی را به حداقل می‌رساند.