اخبار محرمانه - یک کارشناس مسائل سیاسی و پژوهشگر تاریخی، تاکید کرد: واقعیت این است که قبل از پیروزی انقلاب اسلامی اصلا در ذهن کسی نمی گنجید که ایران به پایگاه آمریکا حمله کند و آمریکا جرئت پاسخ نداشته باشد اما امروز نه تنها خودش در برابر ایران تسلیم شد بلکه با داد و بیداد اسرائیل را به پذیرش تسلیم وادار کرد.
تهاجم اخیر رژیم صهیونیستی علیه ایران، آن هم با حمایت صریح و همه‌جانبه آمریکا، بیش از آن‌که یک درگیری متعارف نظامی باشد، نمود بارز جنگ ترکیبی هوشمند علیه جمهوری اسلامی ایران است. هدف اصلی این جنگ، نه صرفاً ضربه‌زدن نظامی، بلکه تضعیف امنیت ملی، انسجام اجتماعی، و جایگاه راهبردی ایران در معادلات منطقه‌ای و جهانی است.
در این میان، ملت ایران با تبعیت از رهنمودهای رهبر معظم انقلاب، دوشادوش نیروهای مسلح، پاسخ کوبنده‌ای به این تجاوز دادند و بار دیگر نشان دادند که دشمن در برابر اراده ملت و اقتدار جمهوری اسلامی راهی جز عقب‌نشینی ندارد.
بازار 
با وجود این پیروزی، اهمیت «جهاد تبیین» بیش از همیشه احساس می‌شود؛ چراکه شناخت ابعاد این جنگ و افشای سیاست‌های پنهان دشمن، نقشی کلیدی در حفظ هوشیاری جامعه و انسجام ملی ایفا می‌کند.
بر همین اساس، خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) در قالب ویژه‌برنامه «برای وطن»، میزبان گفت‌وگوهایی تحلیلی با چهره‌های مؤثر سیاسی، امنیتی و اجتماعی کشور از جمله فواد ایزدی کارشناس مسائل آمریکا ، جواد امام سخنگوی جبهه اصلاحات، گقارد منصوریان نماینده مسیحیان ارمنی اصفهان و جنوب ایران و ... شده است.
در این قسمت، با جواد منصوری، نخستین فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و از دیپلمات‌های باسابقه کشور، به گفت‌وگو نشستیم تا روایت او از «12 روز استقامت» را بشنویم؛ و تحلیلی تاریخی از جایگاه ایران، هدف‌گذاری دشمنان، و آینده محور مقاومت دریافت کنیم.
مشروح این گفت‌وگو را در ادامه بخوانید.
در آغاز این گفت‌وگو، از نخستین فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی خواستیم تحلیلی از رخدادهای 12 روز گذشته و ماهیت تهاجم اخیر ارائه دهد.
منصوری با اشاره به اهمیت شناخت جایگاه تاریخی ایران گفت: برای درک بهتر تحولات اخیر، ابتدا باید جایگاه راهبردی ایران را در طول تاریخ شناخت. ایران به‌دلیل موقعیت جغرافیایی ممتاز، برخورداری از منابع طبیعی غنی و نیز پیشینه تمدنی و فرهنگی‌اش، همواره در کانون توجه قدرت‌های جهانی قرار داشته است. در طول دو هزار سال گذشته، هر قدرتی که در شرق یا غرب ظهور کرده، تسلط بر ایران را یکی از اهداف اصلی خود قرار داده است؛ از دوران یونان باستان گرفته تا امروز که آمریکا چنین نگاهی دارد. بر همین اساس، تصور اینکه قدرت‌های جهانی به‌راحتی با ایران کنار بیایند، نگاهی خوش‌بینانه و غلط است. شواهد و اسناد تاریخی و نیز اعترافات مقامات غربی مؤید این واقعیت‌اند.
ضرورت تبیین جایگاه ایران در جهان و تاریخ
وی با تأکید بر ضرورت تبیین جایگاه ایران در جهان برای عموم مردم، اظهار کرد: لازم است هر ایرانی بداند که کشورش در کجای تاریخ و جغرافیای قدرت جهانی ایستاده است. این واقعیت را نه صرفاً از زبان تحلیلگران داخلی، بلکه از اظهارات مقامات رسمی غرب نیز می‌توان درک کرد.
منصوری با استناد به سخنان دوایت آیزنهاور، رئیس‌جمهور وقت ایالات متحده آمریکا، در نخستین نطق ریاست‌جمهوری‌اش گفت: آیزنهاور در بخشی از سخنانش تأکید می‌کند گمان نمی‌کنم منطقه‌ای مهم‌تر از ایران روی نقشه جغرافیایی جهان وجود داشته باشد.
این کارشناس مسائل سیاسی افزود: رئیس‌جمهور وقت آمریکا همچنین تصریح می‌کند که ایران کشوری نفت‌خیز و در چهارراه جهان قرار گرفته است. اگر روزی ایران با شوروی کنار بیاید، کره زمین جای امنی برای غرب نخواهد بود. همچنین نباید وضعیتی پیش آید که ایران به گذشته دور خود باز گردد و یک قدرت نظامی شود. بروید تاریخ این کشور را بخوانید تا متوجه حرف من شوید.
وی تأکید کرد: این جملات نشان می‌دهد که نگاه قدرت‌های جهانی به ایران، فراتر از مرزهای امروز و فرداست؛ نگاهی استراتژیک و تاریخی که باید برای مردم ما به‌درستی و به‌صورت مستند تبیین شود.
منصوری خاطرنشان کرد: کلینتون، رئیس‌جمهور دیگر آمریکا، می‌گوید که «اگر ما از هر جای دنیا خارج شویم، همچنان آقای دنیا خواهیم بود؛ اما اگر از ایران خارج شویم، دیگر آقای دنیا نخواهیم بود. نکته سوم نیز مربوط به سخنان وزیر خارجه وقت رژیم صهیونیستی است که تنها یک هفته پس از 22 بهمن 1357 بیان شد. او گفت: «زلزله‌ای در ایران رخ داده که خاورمیانه را خواهد لرزاند و به دنبال آن خاورمیانه خواهد لرزید و به دنبال آن جهان خواهد لرزید. بنابراین همه جمع شویم وجلوی سیل را بگیریم.» این سخنان به‌روشنی بیانگر جایگاه تأثیرگذار ایران در معادلات منطقه‌ای و جهانی است.
دنیای استکبار حقوق ایران را به رسمیت نخواهد شناخت
معاون اسبق وزارت امور خارجه تصریح کرد: از صبح 23 بهمن 1357 تا امروز ـ و حتی تا صد سال آینده ـ دنیای استکباری هیچ‌گاه از دشمنی با ایران دست نخواهد کشید. هیچ‌گاه حاضر نخواهد شد با ایران بر پایه روابط برابر همکاری کند یا حقوق مشروع ملت ایران را به رسمیت بشناسد. هرچه بگویند، بنویسند و حتی امضا کنند، در عمل زیر آن می‌زنند.
وی افزود: خاطره‌ای از یکی از مذاکراتم با قائم‌مقام وزیر خارجه فرانسه دارم. جلسه، محرمانه و غیرقابل انتشار بود. پس از گفت‌وگویی مفصل، او به صراحت گفت که «ما نمی‌توانیم با شما کنار بیاییم. ما مغرور و متکبریم؛ زیرا آنچه دنیا از فرهنگ و تمدن دارد، از ماست و آنچه از بدبختی و عقب‌ماندگی می‌شناسد، از اسلام شماست.»
منصوری خاطرنشان کرد: امروز نیز مکرون می‌گوید که «اسرائیل، آخرین خاکریز اروپا در برابر جهان اسلام است. اگر اسرائیل سقوط کند، اروپا نیز در برابر اسلام سقوط خواهد کرد.»
دشمن به صراحت از تجزیه ایران صحبت می کند
وی اظهار کرد: ریشه بسیاری از اظهارات و اقدامات روشن شده است. باید بدانیم در کجای تاریخ و کدام نقطه از جهان ایستاده‌ایم. مسئله ما، صرفاً یک موضوع جغرافیایی، فردی یا مربوط به دولت خاصی نیست؛ دشمنان به‌صراحت از تجزیه ایران سخن می‌گویند. این هدف، تنها به امروز محدود نمی‌شود، بلکه حتی پیش از پیروزی انقلاب اسلامی نیز دنبال می‌شده است.
منصوری با اشاره به سخنان شاه در واپسین ماه‌های حکومت پهلوی گفت: در تاریخ 27 مرداد 1357، یعنی شش ماه پیش از پیروزی انقلاب، شاه در کاخ تابستانی خود در رامسر مصاحبه‌ای انجام داد و جمله‌ای را بیان کرد که تأمل‌برانگیز بود. او گفت که «اگر من بروم، ایران، ایرانستان می‌شود.» همین جمله ما را واداشت تا بیشتر تحقیق کنیم و متوجه شویم ماجرا چیست.
وی ادامه داد: پس از بررسی‌های فراوان دریافتیم که در صورت شکست آمریکا در مقابله با انقلاب اسلامی، طرحی برای تجزیه ایران به هشت کشور مستقل وجود داشته است. اگر نمی‌توانستند جلوی پیروزی انقلاب را بگیرند، قصد داشتند با تضعیف انسجام ملی، کشور را به هشت بخش تقسیم کنند. این طرح همچنان مطرح است و حتی تا دیروز نیز برخی از آنان آشکارا اعلام کرده‌اند که چنین هدفی را دنبال می‌کنند.
انقلاب اسلامی نزدیک به نیم‌قرن در برابر قدرت‌های جهانی ایستادگی کرده است
این دیپلمات اسبق افزود: ما دست به کاری شگرف زدیم؛ نزدیک به 50 سال است که در برابر قدرت‌های بزرگ جهانی ایستادگی کرده‌ایم. آنچه در 12 روز اخیر رقم خورد، پدیده‌ای معمولی نبود. امروز بیش از هر زمان دیگری باید از سطحی‌نگری، حب و بغض‌های شخصی و منیت‌ها عبور کنیم و با واقع‌بینی به صحنه بنگریم.
منصوری تأکید کرد: باید ببینیم چه اتفاقی افتاد؟ چه کسی چه کرد؟ چه هدفی داشت و چه نتیجه‌ای حاصل شد؟ اسیر شدن در بازی‌های شخصی، جناحی و باندی، در نهایت به انحطاط خواهد انجامید.
اولین فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در پاسخ به این پرسش که «ارزیابی شما از سرعت جایگزینی فرماندهان ارشد نظامی کشور چیست و آیا کشور مدل‌های متنوعی از بازدارندگی دارد؟» گفت: من رخدادها را عمیق‌تر از آنچه در ظاهر دیده می‌شود، تحلیل می‌کنم. انقلاب اسلامی نیرویی پدید آورده که ماهیتی ناشناخته و درعین حال بسیار قدرتمند دارد. جهان در برابر این نیرو، ابزار مؤثری ندارد.
وی در تبیین ماهیت این نیرو افزود: این نیرو حاصل ترکیب سه عنصر اساسی است؛ نخست، اسلام شیعی با فرهنگ شهادت‌طلبی؛ دوم، رهبری دینی ـ سیاسی در قالب ولایت‌فقیه؛ و سوم، مردم آگاه، مسئول و حاضر در صحنه. این ترکیب، قدرتی منحصربه‌فرد ایجاد کرده که ساختارهای جهانی نتوانسته‌اند برای مقابله با آن راه‌حلی بیابند.
دشمن به دنبال جدا کردن مردم از اسلام و رهبری است
منصوری ادامه داد: در برهه‌ای، سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا CIA نشست‌هایی برگزار کرد تا بررسی کند چگونه می‌توان انقلاب اسلامی را تضعیف کرد. در تحلیل‌های آن‌ها، این نتیجه حاصل شد که تنها راه شکست انقلاب، تفکیک سه عنصر اصلی آن از یکدیگر است؛ یعنی جدا کردن مردم از اسلام و رهبری.
وی افزود: اما مردم، به‌واسطه آگاهی، اعتقاد دینی و پیوندی که با رهبری دارند، همواره این برنامه‌ها را ناکام گذاشته‌اند. از ابتدای انقلاب تاکنون، این الگوی دشمنان بوده است.
وی در ادامه به سخنان یکی از مقامات رژیم صهیونیستی اشاره کرد و گفت: بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی، به‌صراحت در کنگره آمریکا اعلام کرد که «ما تاکنون بیش از 10 بار برای سرنگونی دولت ایران تلاش کرده‌ایم، اما شکست خورده‌ایم.» این اعتراف، به‌روشنی نشان می‌دهد که ابزارها و روش‌هایی که برای مقابله با انقلاب اسلامی به کار گرفته‌اند، کارایی نداشته است.
حضور مردم همواره نقشه‌های دشمن را ناکام گذاشته است
سفیر اسبق جمهوری اسلامی ایران در چین اظهار کرد: اگر به نماز جمعه 29 خرداد1404 وبرنامه‌های آن روز نگاهی بیندازیم، می‌بینیم که مردم چگونه با شور و آرامش در صحنه حضور می‌یابند. میلیون‌ها نفر شرکت می‌کنند و بی‌هیچ حادثه‌ای، مراسم به‌درستی و آرامی برگزار می‌شود. این مسئله برای بسیاری از ناظران خارجی جای تأمل دارد.
وی ادامه داد: همین حضور مستمر مردم، همراه با رهبری بی‌نظیر امام خمینی (ره) در آن دوران و مقام معظم رهبری در مقطع کنونی، عامل اصلی ناکامی طرح‌های دشمنان بوده است. اگر بخواهیم یکی از شاخصه‌های بارز مقام معظم رهبری را برشماریم، آن است که ایشان با همان مسیر و منش امام راحل حرکت کرده‌اند و فاصله‌ای میان آن دو وجود ندارد. همین استمرار در مسیر، سبب عبور کشور از بحران‌های متعدد شده و ان‌شاءالله در آینده نیز خواهد شد.
منصوری افزود: با این حال، دشمن نیز بیکار نمی‌ماند و تلاش می‌کند دست به اقدامات مخاطره‌آمیز بزند. برای نمونه، نتانیاهو خطاب به سران اروپا گفته است: «اگر قرار است اسرائیل نابود شود، باید اتفاقات بزرگی در جهان رخ دهد.» این جمله به‌نوعی کنایه‌ای است؛ به این معنا که اگر ما قرار به نابودی باشیم، دیگران نیز باید متحمل آسیب شوید.
از ابتدای انقلاب آموختیم برای بدترین شرایط آماده باشیم
منصوری در پاسخ به پرسشی درباره ارزیابی‌اش از رویکرد نظامی کشور، از جمله جایگزینی فرماندهان ارشد توسط مقام معظم رهبری و واکنش‌های موشکی ایران، بیان کرد: ما از ابتدای انقلاب یاد گرفتیم که باید خود را برای بدترین شرایط پیش‌بینی‌نشده آماده نگه داریم. تجربه‌های متعددی در این زمینه داشته‌ایم. یکی از شاخص‌ترین آن‌ها، حادثه هفتم تیر 1360 بود؛ واقعه‌ای که در یک لحظه بیش از 70 تن از مسئولان کشور در دفتر مرکزی حزب جمهوری اسلامی به شهادت رسیدند. با این حال، حضرت امام خمینی (ره) با درایت کامل، شرایط را مدیریت و نیروهای جایگزین را تعیین کردند و کشور بدون وقفه به مسیر خود ادامه داد.
وی افزود: اتفاقات امروز، یادآور همان تجربه‌های تاریخی است. نکته مهمی که باید به آن توجه داشت این است که برخلاف تصور برخی، ساختار مدیریتی جمهوری اسلامی قائم به فرد نیست. در سطوح عالی کشور، اگر برای یک مقام مسئله‌ای پیش آید، بلافاصله جبران می‌شود و مسیر مدیریت کشور دچار اخلال نمی‌شود.
این پژوهشگر تاریخی افزود: برای مثال، در واقعه هشتم شهریور سال 1360، رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر کشور در یک توطئه بسیار سنگین به شهادت رسیدند. این اتفاق تلخ با چند روز مراسم رسمی همراه بود، سپس انتخابات برگزار شد و دولت موقت شکل گرفت و کار با جدیت ادامه یافت. دشمنان فکر می‌کردند با این اقدام، نظام به پایان خواهد رسید، اما نتایج برعکس بود.
وی ادامه داد: مقام معظم رهبری همچون سال گذشته، نقش مؤثری در هدایت شرایط داشتند. در سال گذشته نیز حادثه‌ای بسیار تأسف‌بار رخ داد؛ شهادت رئیس‌جمهور و چند تن از مقامات کشور. مقام معظم رهبری با آرامش و قاطعیت اعلام کردند که انتخابات برگزار خواهد شد و رئیس‌جمهور جدید انتخاب می‌شود. دوره انتقالی به‌خوبی سپری شد و خود ایشان نیز همراه با مسئولان، به پیشبرد امور پرداختند.
سفیر پیشین جمهوری اسلامی ایران در پاکستان خاطرنشان کرد: نمی‌گویم هیچ اتفاقی رخ نداده است، اما کنترل امور از دست خارج نشده است. بنابراین، مردم باید توجه ویژه‌ای به اهمیت همبستگی و وحدت خود داشته باشند. یکی از کلمات بسیار تکراری حضرت امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری، مسئله وحدت مردم است.
وی افزود: نکته دوم این است که باید همه دستگاه‌های ذیربط آمادگی کامل داشته باشند؛ زیرا کار ما به این زودی‌ها با دنیا به پایان نمی‌رسد. نکته سوم این است که پیوند و وابستگی ما به رهبری باید استوار و مبتنی بر اعتقاد باشد؛ چراکه سکان‌دار اصلی انقلاب و نظام، رهبری است.
منصوری در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه تجاوز اخیر رژیم صهیونیستی نشان داد ایده تاسیس محور مقاومت یک مسئله استراتژیک و راهبردی بود؛ برخی‌ها می گویند با تضعیف محور مقاومت رژیم صهیونیستی توانست این کار را انجام دهد گفت: دو اتفاق بزرگ در دنیا در حال وقوع است. نخست، گرایش رو به افزایش به اسلام سیاسی که به‌تدریج در جهان گسترش می‌یابد و به همین دلیل قدرت‌های بزرگ نگران هستند. دوم، مقاومت در برابر نظام سلطه جهانی که حتی در قلب اروپا و آمریکا نیز جریان دارد.
وی ادامه داد: البته این روند ممکن است در 10 یا 20 سال آینده کل نظام جهانی را دچار تغییر نکند و شاید 50 سال طول بکشد، اما بدون شک وضعیت امروز با چهل سال پیش کاملاً متفاوت است. نه آمریکای امروز همان آمریکای چهل سال پیش است و نه دنیای امروز، دنیای چهل سال پیش. جهان در حال تغییر است.
اولین فرمانده سپاه در ادامه بیان کرد: محور مقاومت که مقدمه‌ای برای تغییر در نظام سلطه جهانی است، طبیعتاً سال‌ها به مسیر خود ادامه خواهد داد، هرچند با فراز و نشیب‌هایی همراه خواهد بود. این مسیر همواره موفقیت و پیروزی پیوسته نیست، بلکه حرکت آن به صورت سینوسی خواهد بود و تغییراتی را به همراه خواهد داشت.
منصوری افزود: امروزه در کاخ‌های آمریکا و اروپا به طور جدی درباره وضعیت یمن فکر می‌کنند، در حالی که 40 سال پیش، یمن اصلاً در محاسبات راهبردی مطرح نبود. همچنین امروز درباره گروه‌هایی مانند حشدالشعبی، حماس و حزب‌الله حساب ویژه‌ای باز می‌شود.
وی ادامه داد: علاوه بر این، در سطح جهانی نیز حرکت‌هایی آغاز شده است؛ حرکت‌هایی که در کشورهای مختلف در حمایت از اسلام، فلسطین و مخالفت با اسرائیل و آمریکا شکل گرفته‌اند، و این روند اصلاً قابل مقایسه با 40 سال پیش نیست.
آمریکا و اسرائیل فهمیدند از پس ادامه این جریان برنمی‌آیند
منصوری افزود:آخرین شعاری که پیش از پیروزی انقلاب اسلامی از سوی جریان‌های ضدسلطه سر داده می‌شد، این بود: «آمریکا، به خانه‌ات برگرد.» در آن زمان، حتی جرأت بیان شعار «مرگ بر آمریکا» وجود نداشت. اما امروز شرایط کاملاً متفاوت است.
وی ادامه داد: امروز، دولت آمریکا جرأت پاسخ به ضربه‌ای را که به یکی از پایگاه‌های مهم نظامی‌اش وارد شده، ندارد و عملاً در موضع انفعال قرار گرفته است. نه‌تنها خود از واکنش مستقیم خودداری کرد، بلکه با فشار و فریاد، رژیم صهیونیستی را نیز به پذیرش این وضعیت وادار کرد. چرا که به‌خوبی می‌دانستند ادامه چنین روندی، در توان آن‌ها نیست.
وی تأکید کرد: محور مقاومت، با وجود پیچیدگی‌ها و دشواری‌هایی که دارد، در بلندمدت بدون تردید موجب تحولات بنیادین در ساختار منطقه‌ای و نظم بین‌الملل خواهد شد.
دنیای استکباری در شرایطی قرار گرفته که پیش بینی نمی‌کرد
این دیپلمات اسبق در ادامه خاطرنشان کرد: امروز، دنیای استکبار با شرایطی مواجه شده که انتظار آن را نداشت. ظهور اسلام سیاسی و مقاوم، با ایده‌ها و طرح‌هایی برای آینده، که از اصول خود عقب‌نشینی نمی‌کند، تحولی غیرقابل پیش‌بینی برای آن‌ها بوده است.
وی افزود: در این بستر، ساختار تک‌قطبی یا حتی دوقطبی جهان، به‌تدریج در حال فروپاشی است و نظم چندقطبی جدیدی در حال شکل‌گیری است. در این میان، ما باید بدانیم که تنها نیستیم؛ بی‌تفاوت نباشیم؛ مسئولیت داریم و توان آن را داریم که همچون گذشته، تغییرات بزرگ و معناداری ایجاد کنیم.
شرایطی که پیش از انقلاب حتی تصور نمی‌شد
منصوری تصریح کرد: آنچه امروز شاهد آن هستیم، پیش از پیروزی انقلاب اسلامی حتی در ذهن کسی نمی‌گنجید؛ اینکه ایران بتواند به یک پایگاه مهم آمریکایی حمله کند و ایالات متحده از پاسخ دادن ناتوان بماند. این مسئله، رویدادی معمولی نیست.
وی افزود: البته آمریکا نیز به شیوه خاص خود، اقدام به تهاجم کرده است. اما آنچه بیش از هر چیز اهمیت دارد، روندی است که به‌تدریج در حال شکل‌گیری است؛ دولت‌ها یکی‌یکی در حال فاصله گرفتن از نظم موجود جهانی‌اند.
وحدت ملی دستاورد مهم این دوره است که باید حفظ شود
منصوری بیان کرد: نباید تصور کنیم که در آینده نزدیک، همه کشورها به‌طور بی‌چون‌وچرا تابع آمریکا و اروپا خواهند بود. روند فاصله‌گیری تدریجی از نظم موجود جهانی آغاز شده است؛ از جمله بحث کاهش تدریجی قدرت دلار و تغییر جایگاه سازمان‌های بین‌المللی. امروز این سازمان‌ها، به‌ویژه پس از تحولات اخیر، دیگر اعتبار پیشین خود را در نگاه ملت‌ها ندارند. بسیاری از مردم، امید و اعتماد خود را به نهادهای بین‌المللی از دست داده‌اند و این خود، تحولی بزرگ محسوب می‌شود.
وی افزود: در کنار این تحولات، ما نیز وظایفی داریم. حضرت امام خمینی (ره) فرمودند که «ما مکلف به انجام تکلیف هستیم، نه نتیجه.» ما موظفیم مقاومت کنیم، از مستضعفان حمایت کنیم، در برابر ظلم بایستیم و سلطه بیگانگان را نپذیریم؛ صرف‌نظر از اینکه نتیجه چه باشد. نباید به مسائل، صرفاً با نگاه سود و زیان بنگریم. اینکه فقط در صورت پیروزی یا بهره‌مندی، اقدامی را انجام دهیم، نگاه درستی نیست.
منصوری در پایان تأکید کرد: هشت سال دفاع مقدس را با همین رویکرد پشت سر گذاشتیم. امروز نیز جریانی در حال شکل‌گیری است که باید تقویت شود. یکی از مهم‌ترین دستاوردهای این دوره، حفظ وحدت و انسجام ملی است؛ سرمایه‌ای ارزشمند که باید با تمام توان از آن صیانت شود.