اخبار محرمانه - تسنیم / اقدامات ترکیه در چند سال اخیر نشان داده که منطقه استراتژیک خلیج فارس در کانون اهداف سیاست خارجی و روابط تجاری ترکیه قرار گرفته و افزایش رابطه با عمان، از نشانه‌های مهم این هدف گذاری است.
این روزها که ترکیه با بحران اقتصادی دست و پنجه نرم می‌کند، توسعه روابط با کشورهای عربی، اهمیت بیشتری برای مقامات آنکارا پیدا کرده است. اما ظاهراً کشورهای حاشیه خلیج فارس در این میان اهمیت ویژه دارند.
اقدامات ترکیه در چند سال اخیر نشان داده که منطقه استراتژیک خلیج فارس در کانون اهداف سیاست خارجی و روابط تجاری ترکیه قرار گرفته و افزایش رابطه با عمان، از نشانه‌های مهم این هدف گذاری است.
عمان در سال 1970 توسط ترکیه به رسمیت شناخته شد و روابط دیپلماتیک در سال 1973 برقرار شد. اما دامنه روابط در یک دهه اخیر گسترش یافته و بین ترکیه و عمان توافق‌نامه‌ها و پروتکل‌های مختلفی امضا شده و حالا عمان شریک تجاری و هدف سرمایه‌گذاری مهمی برای ترکیه است.
ترکیه و عمان همچنین در زمینه‌های مختلفی مانند فرهنگ، آموزش، بهداشت و دفاع همکاری می‌کنند. شهروندان ترکیه می‌توانند تا سقف 14 روز از معافیت ویزا برای سفرهای توریستی به عمان بهره‌مند شوند و شمار ورود گردشگران عمان به ترکیه در سال 2024 میلادی به 112 هزار نفر رسید.
در سال گذشته میلادی و پس از سفر سلطان هیثم بن طارق آل سعید به آنکارا، روابط ترکیه و عمان توسعه بیشتری پیدا کرد. امضای یک توافقنامه همکاری 15 میلیون دلاری بین عمان و ترکیه برای تقویت بخش دریایی، نشان داد که سطح روابط آنکارا – مسقط که از سال 2024 میلادی وارد فصل نوینی شده، همچنان در حال افزایش است.
شرکت جدید تأسیس شده توسط شرکت سرمایه‌گذاری بین‌المللی مسندم و شرکای ترک، این شرکت خدماتی را برای تولید و نگهداری قفس برای مزارع پرورش ماهی، ساخت و نگهداری قایق‌های ماهیگیری ساحلی و تجاری، یدک‌کش‌ها، قایق‌های خدماتی و کشتی‌های حمل و نقل با طول حداکثر 35 متر ارائه خواهد داد. هدف این پروژه کمک به بخش‌های دریایی و شیلات است.
مراسم امضای این قرارداد با حضور وزیر کشاورزی، شیلات و منابع آبی عمان، دکتر سعود بن حمود الحبسی و سید ابراهیم بن سعید البوسعیدی، استاندار مسندم، برگزار شد.
در این مراسم، طرفین اعلام کردند که در فاز اول این پروژه، 15 میلیون دلار سرمایه‌گذاری خواهد شد. شرکت SAOC نام شریک ترکیه‌ای را ذکر نکرده اما تأکید کرده که این همکاری، یک سرمایه‌گذاری دریایی استراتژیک است. هیچ اطلاعاتی در مورد شریک ترکیه‌ای در مطبوعات عمانی نیز به اشتراک گذاشته نشد.
همکاری جامع دریایی گامی مهم در جهت تبدیل شدن عمان به یک پایگاه تولیدی منطقه‌ای و در عین حال افزایش نفوذ شرکت‌های ترکیه‌ای در منطقه خلیج فارس تلقی می‌شود و می‌تواند راه را برای سرمایه‌گذاری‌های جدید بین دو کشور در آینده هموار کند.
افزایش مبادلات تجاری بین ترکیه و عمان
اولین سفر سلطان هیثم به ترکیه پس از نزدیک به 40 سال (نوامبر 2024) منجر به امضای 10 تفاهم‌نامه در زمینه‌های سیاست، تجارت، انرژی، دفاع، آموزش و فرهنگ شد.
سرمایه‌گذاری‌های ترکیه در عمان افزایش یافته و هم اکنون 423 شرکت ترک در عمان با سرمایه 300 میلیون دلاری در حال فعالیت هستند و سرمایه‌گذاری مستقیم 36 شرکت عمان در ترکیه حدود 195 میلیون دلار است.
علاوه بر نهادهای دولتی ترکیه، بخش خصوصی این کشور نیز، چشم‌انداز 2040 عمان را به عنوان بستر رشد تجارت در بخش‌هایی مانند ساخت و ساز، لجستیک، گردشگری، آموزش و انرژی‌های تجدیدپذیر در نظر گرفته‌اند.
روند کلی افزایشی در حجم تجارت بین ترکیه و عمان پس از سال 2017 میلادی بیشتر شد و حجم تجارت بین دو کشور در سال 2022 به بالاترین سطح خود یعنی به 2 میلیارد دلار رسید.
پس از سفر سلطان هیسم بن طارق به آنکارا هدف گذاری 5 میلیارد دلاری در دستور کار قرار گرفته که پیشبینی می‌شود تا سال 2026 محقق شود. چشمگیرترین نمونه همکاری بین دو کشور، سرمایه‌گذاری مشترک 500 میلیون دلاری است که توسط صندوق کمک و بازنشستگی نیروهای مسلح ترکیه (OYAK) و سازمان سرمایه‌گذاری عمان (OIA) تأسیس شده است.
اولین سرمایه‌گذاری، ساخت بزرگترین بندر کانتینری در اسکندرون با نام «بندر گونی کویتنر» بود.
کمیسیون مشترک اقتصادی ترکیه و عمان، که به عنوان موتور روابط اقتصادی و تجاری عمل می‌کند، نقش مهمی در تحکیم روابط بین دو کشور ایفا کرده و عمان مختلف، قصد دارد سرمایه‌گذاری‌های ترکیه را جذب و اقتصاد ملی خود را تقویت کند.
به باور تحلیلگران اقتصادی ترکیه، فضای اصلاحاتی که عمان در آن اولویت‌بندی توسعه فعالیت‌های تجاری و صنعتی غیرنفتی را در چارچوب چشم‌انداز 2040 آغاز کرده، فرصت‌های سرمایه‌گذاری قابل توجهی را برای ترکیه ایجاد کرده است. به نحوی که شرکت‌های ساختمانی و مهندسی ترکیه با برنده شدن در مناقصه‌ها در زمینه‌هایی مانند بزرگراه‌ها، سدها و انبوه‌سازی، صاحب سهم بزرگی از بازار عمرانی عمان شده‌اند و به دنبال فرصت‌های جدید در پروژه‌هایی مانند پروژه‌های بزرگ املاک و مستغلات، بنادر، فرودگاه‌ها و بیمارستان‌ها در عمان هستند و ممکن است فرصت‌های رشد در کشاورزی و صنایع غذایی نیز ایجاد شود.
از منظر شرکت‌های بزرگ کشتیرانی در ترکیه، اهمیت ژئوپلیتیکی عمان موضوعی نیست که بتوان به سادگی از کنار آن گذشت.
در میان کشورهای شورای همکاری خلیج فارس، عمان تنها کشور دارای بنادر باز است و این امتیاز را دارد که به عنوان مرکزی عمل کند که می‌تواند به بازارهای جنوب آسیا و شرق آفریقا دسترسی داشته باشد و به آنها کالا صادر کند.
این ویژگی عمان، فرصت مهمی را برای صادرکنندگان و آژانس‌های کشتیرانی ترکیه به ارمغان می‌آورد. به همین خاطر شهر دقوم در عمان به عنوان یکی از مهمترین بنادر این کشور مورد توجه آنکارا قرار گرفته و ایجاد یک منطقه صنعتی ترکیه در این بندر مهم استراتژیک از اهداف مهم دو کشور است.
همچنین از دید ترکیه، در عمان فرصت‌های بسیار خوبی برای فعالیت در بخش انرژی وجود دارد و شرکت‌های ترکیه‌ای می‌خواهند در حوزه‌های انرژی تجدیدپذیر مانند انرژی خورشیدی و بادی، در عمان سرمایه گذاری کنند.
آرزوی تبدیل شدن به یک قطب انتقال گاز، یکی از اهداف مهم ترکیه است. در نتیجه قراردادهایی با الجزایر، آمریکا، قطر، عمان و اکسون موبیل امضا کرده تا خود را به عنوان کانون تجاری LNG منطقه‌ای معرفی کند.
توافق‌نامه‌ای که بین شرکت ملی گاز عمان، عمان ال‌ان‌جی و بوتاش ترکیه، امضا شده مزایای بسیاری برای ترکیه دارد. با این توافق، عمان با تأمین سالانه 1 میلیون تن LNG به شرکت بوتاش به مدت 10 سال از سال 2025، نیازهای بازار داخلی ترکیه را تأمین خواهد کرد.
در پایان باید گفت: روابط ترکیه و عمان چندین حوزه از جمله دیپلماسی، امنیت، انرژی، تجارت، سرمایه‌گذاری، فناوری، دفاع و فرهنگ را در بر می‌گیرد. فروش پهپادهای بیرقدار و نفربرهای زرهی پارس به عمان، بخشی از اهداف مهم ترکیه بوده و این رابطه هم از حیث تنوع‌بخشی و امنیت انرژی و هم از جهت تقویت نفوذ در خلیج فارس از طریق یک شریک متعادل برای ترکیه مهم است.