اخبار محرمانه - روزنامه سازندگی /متن پیش رو در سازندگی منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
جمشید پیش قدم| در جهانی که نوآوری، موتور محرکه پیشرفت اقتصادی و رقابت جهانی است، سه اقتصاددان برجسته به‌تازگی جایزه نوبل را برای پژوهش‌هایشان در این حوزه از آن خود کردند. آنها نشان دادند که چگونه نوآوری، فناوری را بازسازی می‌کند، رقابت را تقویت می‌کند و بهره‌وری را به اوج می‌رساند. اما در ایران، سایه‌ای سنگین بر این مسیر پویا افتاده است. سرعت اینترنت، حلقه‌ای گمشده در زنجیره نوآوری. در حالی که امارات و سنگاپور با سرعت‌های چندصد مگابیتی در قله فناوری دیجیتال ایستاده‌اند، ایران با میانگین سرعت 19 مگابیت در اینترنت ثابت و 55 مگابیت در اینترنت همراه در گرداب شکاف دیجیتال گرفتار شده است. گزارش‌های جهانی از گسترش روزافزون این شکاف حکایت دارند؛ جایی که کشورهای پیشرو با تکیه بر فیبر نوری و شبکه‌های 5G آینده را می‌سازند و ایران با زیرساخت‌های ناکافی و سیاست‌گذاری‌های پراکنده، همچنان در تلاش برای جبران فاصله‌ای عمیق است. گزارش جهانی سنجش سرعت اینترنت نشان می‌دهد، شکاف دیجیتال میان کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه همچنان در حال گسترش است. در حالی که امارات و سنگاپور به سرعت‌های چندصد مگابیتی دست یافته‌اند، ایران با میانگین سرعت 19 مگابیت در اینترنت ثابت و 55 مگابیت در اینترنت همراه، افتی محسوس را تجربه کرده و از نظر کیفیت در میان پایین‌ترین کشورهای جهان قرار گرفته است.
بازار 
گزارش سنجش سرعت اینترنت، تصویری تازه از وضعیت اینترنت در کشورهای مختلف ارائه می‌دهد؛ تصویری که همچنان از شکاف عمیق میان کشورهای پیشرو و عقب‌مانده در سرعت اینترنت، به‌ویژه در بخش اینترنت ثابت، حکایت دارد. بر اساس این گزارش در بخش اینترنت ثابت، کشور سنگاپور با میانگین سرعت 275 مگابیت بر ثانیه در صدر قرار دارد و پس از آن شیلی، هنگ‌کنگ، امارات متحده عربی، فرانسه، ماکائو، ایالات متحده، ایسلند، اسرائیل و تایلند در رتبه‌های دوم تا دهم جای گرفته‌اند. در حوزه اینترنت همراه نیز رقابت نزدیکی میان کشورهای آسیایی و خاورمیانه‌ای دیده می‌شود؛ امارات متحده عربی با سرعت متوسط 624.87 مگابیت بر ثانیه در رتبه نخست جهان قرار دارد و پس از آن قطر، کویت، برزیل، بلغارستان، بحرین، کره جنوبی، برونئی، عربستان و دانمارک در جمع 10 کشور اول هستند. کارشناسان معتقدند، برتری کشورهای حوزه خلیج فارس نتیجه توسعه گسترده شبکه‌های 5G و رقابت شدید اپراتورهای بزرگ در ارائه خدمات پرسرعت است. در مقابل، کشورهای در حال توسعه، به‌ویژه ایران، همچنان با فاصله‌ای قابل‌توجه از میانگین جهانی عقب مانده‌اند. طبق داده‌های اسپیدتست، میانگین سرعت اینترنت ثابت در ایران حدود 19 مگابیت و اینترنت همراه نزدیک به 56 مگابیت بر ثانیه است؛ ارقامی که ایران را در میان حدود 180 کشور جهان در رتبه‌های میانی رو به پایین جدول قرار می‌دهد.بر اساس گزارش سنجش سرعت اینترنت در این شرایط تهران نیز در حالی سقوطی 9 پله‌ای را تجربه می‌کند که شهرهای کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس همچنان در صدر جدول قرار دارند. ابوظبی امارات با میانگین سرعت 671.44 مگابیت با اختلاف در جایگاه اول است و پس از آن نیاز در جایگاه سوم تا چهارم به ترتیب الریان قطر، دوبی امارات و دوحه قطر با میانگین سرعت 588.33، 534.20 و 513.88 قرار گرفته‌اند. در دیگر بخش‌های خاورمیانه نیز بغداد، پایتخت عراق با دو پله سقوط در جایگاه 104 قرار گرفته و استانبول ترکیه نیز بدون تغییر در همان جایگاه 91 خود باقی مانده است.
در رده‌بندی کشورها نیز امارات، قطر و کویت همچنان پیشتاز جهانی از لحاظ میانگین سرعت اینترنت موبایل هستند و ایران با 6 پله سقوط در جایگاه 75 و پایین‌تر از عرضه و ازبکستان قرار گرفته است. در این لیست همچنین سقوط سه پله‌ای چین به رتبه 15ام جهان و خروج کره جنوبی از جمع 5 کشور برتر از لحاظ سرعت اینترنت موبایل و قرار گرفتن آن در جایگاه هفتم جالب توجه است.
درحالی که در کشورهای پیشرو در حوزه ارتباطات بخش گسترده‌ای از شبکه اینترنت بر فیبر نوری بنا شده، ایران همچنان در این زمینه با چالش‌های بزرگی روبه‌روست؛ چالش‌هایی که از زیرساخت‌ها آغاز می‌شود و تا نبود سیاستگذاری منسجم در این زمینه ادامه می‌یابد. اکنون ایران از نظر کیفیت اینترنت ثابت با سقوطی 4 پله‌ای در جایگاه 142 از میان 154 کشور قرار دارد. در این بین اینترنت همراه نیز چندان تعریفی ندارد و در جایگاه 75 قرار گرفته است. این در حالی است که کیفیت آن نیز نسبت به ماه گذشته، سقوطی 6 پله‌ای را پشت سر گذاشته است. همچنین گزارش‌های رسمی در این باره نیز نشان می‌دهد، کشور تا رسیدن به برنامه تعیین شده در این باره نیز فاصله زیادی دارد. بر اساس اهداف برنامه هفتم باید از سال 1403 تا 1408 سالیانه به‌طور متوسط 4 میلیون اتصال در کشور ایجاد شود این در حالی است که مطابق آخرین گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس در ابتدای سال 1403 و شروع برنامه هفتم پیشرفت حدود 317 هزار سرویس‌گیرنده فیبر نوری وجود داشته که این میزان تا اواسط آذر 1403 به حدود 391 هزار سرویس‌گیرنده رسیده است؛ روندی که نشان می‌دهد که در طول 9 ماهه سال اول اجرای برنامه هفتم توسعه تنها حدود 74 هزار اتصال جدید در کشور شکل گرفته است.
مقایسه داده‌های سنجش سرعت اینترنت نشان می‌دهد که سرعت اینترنت در جهان به‌طور میانگین در حال رشد است؛ اما این رشد به‌طور نامتوازن رخ می‌دهد. کشورهایی که بر توسعه فیبر نوری و شبکه‌های نسل پنجم تمرکز کرده‌اند به‌سرعت از سایر کشورها فاصله می‌گیرند. در مقابل کشورهایی مانند ایران که هنوز با چالش‌های مالی، سیاستگذاری و محدودیت‌های فنی مواجه‌اند در معرض خطر افزایش شکاف دیجیتال قرار دارند. در مجموع اگرچه پروژه فیبر نوری منازل و برنامه ملی شبکه پایدار می‌تواند تا حدودی به بهبود جایگاه ایران در این رتبه‌بندی کمک کند اما بدون اصلاح ساختار اقتصادی اپراتورها، سیاست‌های تعرفه‌ای و تقویت رقابت دستیابی به جایگاهی در نیمه بالایی جدول جهانی همچنان دور از دسترس خواهد بود.