اخبار محرمانه - دنیای اقتصاد /متن پیش رو در دنیای اقتصاد منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
دور چهارم مذاکرات ایران و آمریکا امروز در شرایطی در مسقط برگزار می شود که اظهارات استیو ویتکاف دو روز پیش از آغاز این گفت‌وگوها محور تحلیل‌ها و تفاسیر رسانه‌ای متفاوت قرار دارد.
وال استریت ژورنال نوشته ویتکاف پیشنهادی ارائه داده مبنی بر اینکه اگر ایران با برچیدن برنامه هسته‌ای خود موافقت کند و اورانیوم غنی‌شده را از آمریکا خریداری کند، ایالات متحده تحریم‌ها را لغو خواهد کرد و گزینه اقدام نظامی را کنار خواهد گذاشت. با‌این‌حال، ایران تاکنون تلاش کرده سانتریفیوژ‌های خود را حفظ کند و هیچ نشانه‌ای از برچیدن فعالیت‌های هسته‌ای خود نشان نداده است. همچنین موضع مشخصی از سوی آمریکا درخصوص اینکه «برچیدن» دقیقا به چه معناست، وجود ندارد. وال استریت ژورنال نوشت: موضع دولت ترامپ درباره برنامه هسته‌ای ایران متزلزل بوده و به گفته مقامات دولت، موجب بحث‌های داخلی قابل‌توجهی شده است.
راز زیمیت، عضو ارشد اندیشکده اسرائیلی «امنیت ملی» نوشت: آخرین درخواست‌های حداکثری ویتکاف، همراه با تهدید او درباره پیامد‌های نبود پیشرفت در دور بعدی مذاکرات عمان، و همچنین گزارشCNN مبنی بر اینکه دور چهارم مذاکرات شامل مباحث فنی نخواهد بود و تنها در سطح عالی برگزار می‌شود، احتمال تشدید تنش‌ها را افزایش می‌دهد. با‌این‌حال، این تحولات همچنین شانس دستیابی به یک توافق موقت را نیز بالا می‌برند؛ توافقی که به هر دو طرف امکان می‌دهد نوعی دستاورد محدود را به نمایش بگذارند و بحث بر سر مساله اصلی - یعنی غنی‌سازی اورانیوم در خاک ایران - را به زمانی دیگر موکول کنند. فیلیپ گوردن، عضو ارشد تیم آمریکا در مذاکرات برجام نیز در نیویورک تایمز نوشت: راه ترامپ برای خروج از بن‌بست با ایران، ارائه پیشنهاد «بیشتر در برابر بیشتر» است؛ این فرمول برای تهران هم جذاب است.
گوردون معتقد است که ترامپ در این چارچوب می‌تواند مجوز‌های صادراتی مشخصی برای شرکت‌های آمریکایی جهت سرمایه‌گذاری یا فروش کالا به ایران صادر کند. ویتکاف روز جمعه طی اظهاراتی گفت: «برنامه غنی‌سازی هرگز نباید در ایران وجود داشته باشد. این خط قرمز ماست: هیچ‌گونه غنی‌سازی. این یعنی برچیدن کامل، یعنی هیچ‌گونه تسلیحاتی‌سازی، و یعنی اینکه نطنز، فردو و اصفهان - که سه مرکز اصلی غنی‌سازی آنها هستند - باید برچیده شوند.»
به‌رغم ظاهر تند و ملموس و روشن اظهارات ویتکاف، اما سوالات پرشماری درخصوص آن مطرح است که پاسخ روشنی آن هم در کوتاه‌مدت ندارد. اینکه با فرض پذیرش خواسته‌های آمریکا از سوی ایران که تردیدهای زیادی نسبت به آن وجود دارد، برچیده شدن کامل برنامه غنی‌سازی دقیقا به چه معناست و چه مراحل و سازوکارهایی را شامل می‌شود؟ قرار است پس از برچیده شدن این تاسیسات انبار شوند یا به کشور دیگری انتقال داده شوند؟ اگر انبار است تحت نظارت چه مرجعی و با چه مکانیسمی؟ اگر قرار بر انتقال است کدام کشور مقصد آن است؟ خرید اورانیوم از آمریکا با چه فرمولی امکان‌پذیر است؟ آیا آمریکا قصد ساخت راکتور در ایران دارد؟ اگر بنا بر تعهدات متوازن است، برچیده شدن یکباره است یا گام‌به‌گام؟ متقابلا قرار است تحریم‌ها چگونه لغو شوند با یک دستور آن هم به‌یکباره یا به صورت گام‌به‌گام و تعهد در برابر تعهد؟
این سوالات نشان می‌دهد که ویتکاف و تیم ترامپ باید از رویکرد ساده‌ساز، تقلیل‌گرا و سرعتی و بدون برنامه خود فاصله بگیرند و از خود اراده برای تن دادن به یک مذاکرات مشخص، ملموس و باحوصله که پاسخگوی سوالات مطروحه باشد، نشان دهند.
بازار ![]()