پرواز جنگنده های میراژ F۱ ارتش در آسمان ایران

اخبار محرمانه - تصاویر تاکسی و پرواز میراژ F1 ارتش ایران | ابهت این جنگنده را هنگام خروج از آشیانه ببینید
ویدیویی از تاکسی هواپیمای میراژ F1 نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران

آشنایی با جنگنده‌های داسو میراژ اف1 ایران
24 فروند میراژ اف - 1 عراقی در جریان جنگ آزادسازی کویت (جنگ اول خلیج فارس) به ایران گریختند. ایران هم این میراژها را به عنوان بخشی از خسارت جنگ تحمیلی به غنیمت گرفت و این جنگنده‌ها را در نیروی هوایی ارتش بکار گرفته‌است.
به گزارش همشهری آنلاین، داسو میراژ اف1 (Dassault Mirage F1) هواگرد جنگنده برتری هوایی و تهاجمی تک‌سرنشین ساخت شرکت فرانسوی داسو است که به عنوان جایگزینی برای جنگنده‌های خانواده میراژ 3 تولید شد. حدود 740 فروند از این هواپیما بین سال‌های 1966 تا 1983 تولید گردید و از اوایل دهه 1970 در ارتش فرانسه و چندین کشور دیگر دنیا به عنوان یک جنگنده سبک چندمنظوره به کار گرفته شد.
مدل‌ها
میراژ اف1آ: مدل حمله به زمین ساده شدهٔ میراژ اف1 که برخی تجهیزات آن حذف شده و جای بیشتری برای حمل سوخت داشت. رادار Cyrano از این مدل برداشته شده و دماغه هواپیما مخروطی‌تر شده بود. اف-1آ یک هواپیمای حمله به زمین بود که فقط در طول روشنایی روز توانایی انجام عملیات را داشت. در این هواپیما از یک دید لیزری بهره می‌برد و می‌توانست از فاصله 5 کیلومتری هدفی را برای دنبال کردن و رهاسازی اتوماتیک بمب تعیین کند.
میراژ اف1ث: مدل رهگیر شبانه‌روزی در تمامی شرایط جوی با رادار کنترل آتش Thomson-CSF Cyrano IV و نمایشگر HUD که تمامی اطلاعات پروازی را در محدوده دید خلبان قرار می‌داد.
میراژ اف1ئی: مدل تقویت‌شدهٔ میراژ اف1ث با رادارهای ارتقایافته سیرانو. قابلیت‌های اضافه شده به این مدل شامل نقشه‌برداری هوایی زمینی و تجهیزاتی برای پیگیری مستمر اهداف و یک سامانهٔ پیشرفتهٔ ناوبری گرانشی می‌شد. تجهیزات انتخابی برای این مدل هم شامل رادار ناوبری داپلر و مسافت‌یاب لیزری می‌شد.
میراژ اف1ث‌تی: مدل بهینه‌سازی‌شده میراژ اف1ث برای حمله به زمین و پشتیبانی نزدیک هوایی. این بهینه‌سازی از سال 1992 آغاز شد.
میراژ اف1ث‌آر: مدل مخصوص عملیات‌های شناسایی میراژ اف1 با رادارها، دوربین‌ها و سنسورهای مخصوص تصویربرداری.
خدمت در ایران
این هواپیماها در حالی وارد ایران شدند که نه تنها هیچ کتاب راهنما و دفترچه فنی به همراه نداشتند، بلکه همه آن‌ها فاقد جایگاه‌های حمل جنگ‌افزار بودند. قطعات یدکی نیز برای این هواپیما موجود نبود و این در حالی بود که سطح فناوری‌های میراژ اجازه نمی‌داد از آن صرف نظر شود؛ بنابراین با تصمیم منصور ستاری، فرمانده نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران متخصصان ایرانی دست به کار شدند و برای عملیاتی کردن این هواپیما بدون مراجعه به کشور سازنده اقدام نمودند. با راه‌اندازی و اورهال این هواپیماها، یک فروند هواپیمای میراژ اف1 در تابستان 1372 در پایگاه همدان آماده پرواز شد. با توجه به این‌که جنگنده میراژ اف1 هواپیمای سازمانی نیروی هوایی محسوب نمی‌شد و هیچ کتاب آموزشی، تجهیزات زمینی یا برخی ملزومات اساسی برای پرواز میراژ در دسترس نبود، باید خلبانی باتجربه، ریسک پرواز با این جنگنده‌ ناآشنا را برعهده می‌گرفت. در این میان سرهنگ بهروز نقدی‌بیک با اتکا به تجربیاتش از هواپیمای جنگنده-بمب‌افکن مک‌دانل داگلاس اف-4 فانتوم 2، داوطلب اولین پرواز با میراژ شد. سرهنگ خلبان بهروز نقدی‌بیک 24 مهر 1372 نخستین پرواز با این جنگنده را در پایگاه هوایی نوژه در حضور فرمانده نیروی هوایی ارتش با موفقیت انجام داد که این اتفاق، سرآغاز به خدمت‌گیری این جنگنده در ناوگان عملیاتی نیروی هوایی ایران شد.
جنگ ایران و عراق
عراق در جنگ با ایران در مجموع 93 فروند از این جنگنده‌ها از فرانسه خریداری کرد و به‌طور گسترده از آن‌ها برای عملیات‌های شناسایی، حمله به اهداف زمینی و حمله به کشتی‌ها استفاده کرد.
اولین پیروزی یک جنگنده عراقی در جنگ هوایی با اف-14 تام‌کت‌های ایران در این جنگ در پائیز 1360 به دست آمد. در سال 1991 در جریان جنگ اول خلیج فارس چندین فروند هواپیمای میراژ اف 1 نیروی هوایی عراق از عراق به ایران گریختند و از سال 1992 در خدمت نیروی هوایی ایران قرار گرفتند. ایران در مجموع 24 فروند F1EQ و F1BQ دارد.
در طول جنگ ایران و عراق دست کم 33 فروند میراژ اف-1 به وسیلهٔ اف-14های ایرانی سرنگون گردید که این آمار به وسیله منابع ایرانی، غربی و عراقی مورد تأیید قرار گرفته‌است. دو فروند نیز به وسیلهٔ جنگنده-بمب‌افکن مک‌دانل داگلاس اف-4 فانتوم 2 ایران سرنگون شد.
در مجموع 720 فروند میراژ اف-1 تولید شده و در اختیار 13 کشور دنیا قرار گرفت. از این تعداد 5 کشور در خاورمیانه، 4 کشور در آفریقا، 3 کشور در اروپا و 1 کشور در آمریکای جنوبی قرار دارند.
کاربران فعلی
آرژانتین:نیروی هوایی آرژانتین، در سال 2013 اعلام شد که آرژانتین 16 فروند از میراژهای اسپانیایی را به قیمت 170 میلیون یورو خریداری می‌کند تا آن‌ها را جایگزین میراژ 3‌های قدیمی خود کند.
گابن: نیروی هوایی گابن، سفارش خرید 8 فروند از میراژ اف1های AZ (مدل مخصوص حمله به زمین) دست دوم آفریقای جنوبی را داده که 6 فروند تحویل داده شده‌است.
ایران: نیروی هوایی ایران، 24 فروند میراژ اف - 1 عراقی در جریان جنگ آزادسازی کویت (جنگ اول خلیج فارس) به ایران گریختند. ایران هم این میراژها را به عنوان بخشی از خسارت جنگ تحمیلی به غنیمت گرفت و این جنگنده‌ها را در نیروی هوایی ارتش بکار گرفته‌است.
لیبی:نیروی هوایی لیبی، 38 فروند میراژ اف-1 را خریداری کرد. 16 فروند از مدل AD، مدل مخصوص حمله به زمین، بودند که رادار نداشت و به جای رادار به یک لوله سوخت‌گیری مجهز شده بود. میراژها در جنگ‌های سال 1981 و 1983 نمایش موفقی در جنگ با چاد داشتند اما در سال‌ها بعد همه آن‌ها بر اثر نبود قطعات یدکی زمین‌گیر شدند. قراردادی برای نوسازی 12 فروند از آن‌ها بسته شده و چهار فروند دوباره به خدمت نظامی برگشتند. در جریان جنگ داخلی لیبی 2 فروند هم به مالت پناهنده شدند. در سال 2010 قراردادی برای فعال‌سازی مجدد میراژهای لیبیایی با فرانسه به امضا رسید.
مراکش: نیروی هوایی مراکش، 50 فروند خریداری کرد که 40 فروند از آن‌ها همچنان فعال هستند و 7 فروند به استاندارد ASTRAC ارتقاء یافته‌اند.
کاربران سابق
فرانسه: نیروی هوایی فرانسه، در مجموع 246 فروند برای نیروی هوایی فرانسه ساخته شد که در تاریخ 13 ژوئن 2014 به‌طور کامل این جنگنده در نیروی هوایی فرانسه از رده خدمت خارج شد.
اکوادور: نیروی هوایی اکوادور، 16 فروند اف-1 JA و 16 فروند اف-1 JE در اختیار داشت که در سال 2011 از خدمت خارج شده و با جنگنده‌های اطلس چیتای تولید آفریقای جنوبی (مدل ارتقایافته‌ای از میراژ 3) جایگزین شدند.
یونان: نیروی هوایی یونان، 40 فروند اف-1 CG در اختیار داشت که آن‌ها را با اف-16 و میراژ 2000 جایگزین کرد.
عراق: نیروی هوایی عراق، از سال 1980 تا 1989 , 108 فروند میراژ اف-1 را دریافت کرد که در جنگ با ایران موفق‌ترین جنگنده عراقی چه در نبردهای هوایی و هم در مأموریت‌های ضربتی برای حمله به اهداف سطحی بودند. در سال 2011 دولت فرانسه پیشنهاد کرد که 18 فروند از میراژهای خود را نوسازی و به‌روزرسانی کرده و به عراق بفروشد.
اردن: نیروی هوایی سلطنتی اردن، 36 فروند میراژ اف-1 را در اوایل دهه 1980 خریداری کرد. آمریکایی‌ها مدل ضعیف‌شده‌ای از اف-16 با نام اف-16–79 را به اردن پیشنهاد داده بودند که به جای موتورهای استاندارد توربوفن پرت اند ویتنی از موتور توربوجت جی-79 نیرو می‌گرفت اما اردنی‌ها میراژ اف1 را به این مدل از اف-16 ترجیح دادند. در سال‌های بعد مدل‌های اصلی اف-16 و همین‌طور میراژ 2000 به اردن فروخته شد و میراژ اف-1های اردن تا سال 2007 با اف-16 جایگزین شدند.
کویت: نیروی هوایی کویت، 27 فروند از مدل تک‌سرنشینه CK و 6 فروند مدل دوسرنشینه BK را خریداری کرد. در دهه 1990 با اف/ای-18 هورنت جایگزین شده و در انبار نگهداری می‌شوند.
قطر: نیروی هوایی قطر، 15 فروند میراژ اف-1 در اختیار داشت که آن‌ها را با میراژ 2000 جایگزین کرده و تعدادی از آن‌ها را به اسپانیا فروخت.
آفریقای جنوبی: نیروی هوایی آفریقای جنوبی، 48 فروند میراژ اف-1، شامل 32 فروند مدل حمله به زمین بدون رادار AZ و 16 فروند مدل چندمنظوره CZ، را خریداری کرده و از آن‌ها در جنگ‌های مرزی با آنگولا استفاده کرد. میراژ اف1ها تا سال 1997 در نیروی هوایی این کشور فعال بودند و در این سال با جنگنده سوئدی نسل چهار + ساب 39 گریپن جایگزین شدند.
اسپانیا: نیروی هوایی اسپانیا، در دهه 1970 در مجموع 73 فروند از فرانسه خریداری کرد و در دهه 1990 هم 24 فروند میراژ اف-1 دست دوم قطری و فرانسوی را به آن‌ها اضافه کرد. این هواپیما در سال 2013 به‌طور کامل از نیروی هوایی این کشور خارج شده و با جنگنده یوروفایتر تایفون که تولید کنسرسیوم اروپایی شامل: بریتانیا، اسپانیا، ایتالیا، آلمان بود جایگزین شده‌است. در سال 2013 اعلام شد که آرژانتین 16 فروند از میراژهای اسپانیایی را به قیمت 170 میلیون یورو خریداری می‌کند تا آن‌ها را جایگزین میراژ 3‌های قدیمی خود کند.