چاپ

اخبار محرمانه - اعتماد / « دکتر عباس شیبانی دفاع از مصدق و حقوق زنان » عنوان سرمقاله روزنامه اعتماد نوشته غلام‌حیدر ابراهیمبای سلامی است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
ماجرای تصویب حق رای زنان در دوران جنبش ملی چه بود؟
روزی دکتر عباس شیبانی در دوره مجلس پنجم از نطق قبل از دستور حجت‌الاسلام سیدرضا تقوی نماینده مردم دامغان علیه دکتر محمد مصدق پریشان شده بود و سراسیمه خود را به من که در آن زمان جوان‌ترین نماینده مجلس بودم، رساند و با اضطرابی که سراپای وجودش را گرفته بود، گفت برخیز و هرجور شده چند دقیقه وقت نطق قبل از دستور برایم فراهم کن. وقت کم بود و با دشواری بسیار تلاش کردم. سرانجام با تعهد و وعده‌ای که برای واگذاری 10 دقیقه وقت ماه آینده خود به یکی از نمایندگان در نوبت دادم، توانستم چند دقیقه وقت برای سخنرانی دکتر شیبانی مهیا سازم. او با وقار و صلابت پشت تریبون مجلس رفت و سخنانی بدین مضمون گفت: «آقای دکتر مصدق مسلم بود و هرگز مثل بعضی‌ها به مردم دروغ نگفت، مصدق وعده داد که نفت را ملی کند و کرد. او قانون انتخابات زمان خود را با رعایت حق رای زنان تدوین و برای اخذ آرای عمومی منتشر کرد و حقوق بانوان به‌ویژه حق انتخاب آنها را محترم شمرد و رعایت کرد.» با توجه به اوضاع و احوال جامعه ایران در این روزها که شعار زیبای زن، زندگی، آزادی برای جنبش اجتماعی نهادینه شده است، چند نکته تاریخی را یادآوری می‌کنم.
در اصل دوم و هشتم قانون اساسی و متمم آن که در دهه سی رایج بود، آمده است که مجلس شورای ملی نماینده قاطبه اهالی مملکت ایران است که در امور معاشی و سیاسی کشور خود دخالت دارند. آقای نریمان نماینده آن زمان در جلسه سه‌شنبه 9 دی ماه همان سال می‌گوید: «... چون صحبت از قانون اساسی و حقوق افراد کشور به میان آمد بی‌ضرر نیست یک موضوعی را که با این حق بستگی و ارتباط کامل دارد به عنوان تذکر عرض کنم و آن رعایت حقوق اجتماعی بانوان در قانون انتخابات است. اصل هشتم قانون متمم قانون اساسی می‌گوید اهالی مملکت ایران در مقابل قانون دولتی متساوی‌الحقوق خواهند بود. چون بانوان ایرانی هم جزو اهالی مملکت ایران هستند بالطبع مشمول این اصل بوده در مقابل قانون انتخابات متساوی‌الحقوق می‌باشند.»
آقای جلالی نماینده دیگر در مجلس شورای اسلامی ملی آن زمان در روز یکشنبه 14 دی ماه 1331 در جلسه 55 می‌گوید: «در زمان تدوین قانون [اساسی و متمم آن] بلکه تاکنون [1331] هیچگاه از زنان ایران در امور سیاسی کشور خود دخالت نداشته‌اند تا بتوانند در امور انتخابات مداخله نمایند. مضافا اینکه فرمان مشروطیت که مبنای مشروطیت و قانون اساسی است صراحتا بیان می‌نماید که منتخبین باید از طبقه مردان باشند.»
نسیم آزادبخت در مقاله‌ای تحت عنوان «مصدق و حق رای زنان در ایران» آورده است «بعد از قیام 30 تیر 1331 و بازگشت مجدد مصدق به نخست‌وزیری، کابینه مصدق با استفاده از اختیار 6ماهه خود لوایح و قوانینی موثر تهیه کرد که یکی از آنها اعطای حق رای به زنان بود. این لایحه 52 ماده‌ای پیش از اجرا برای آگاهی همگانی در روزنامه اطلاعات 15 شهریور 1331 به دستور مصدق منتشر شد. سر انجام در 8 اسفند 1341 حق رای و حق انتخاب شدن برای زنان ایران تصریح گردید و در 26 شهریور 1342 انتخابات سراسری برگزار گردید و زنان به نمایندگی مجلس انتخاب شدند و در سال 1346 یک زن برای نخستین‌بار به مقام وزارت رسید.»
دکتر عباس شیبانی که از موسسان نهضت آزادی و عضو موسسان جبهه ملی دوم بود، در سال 1349 به نمایندگی از دانشگاه در کنگره جبهه ملی پذیرفته شد و از یاران دکتر یدالله سحابی، مهدی بازرگان، سیدمحمود طالقانی، عزت‌الله سحابی و مرتضی مطهری بود و 13 سال را در زندان رژیم پهلوی گذراند. او در دور پنجم مجلس شورای اسلامی علاوه بر دفاع از مصدق، نیز همواره مدافع حقوق مردم و محرومان بود و در ساده‌زیستی و پاکدستی الگوی روشنفکران دینی به حساب می‌آمد. شیبانی به عنوان موسس هیات امنای ارزی، به بیماران و مستمندان کمک‌ها و خدمات بسیاری کرد و در تصویب طرح‌ها و لوایح مربوط به حقوق زنان مثل قانون مهر‌المثل و کمک به حل مشکلات دانشجویان دختر عازم خارج از کشور فعال و مشوق مدافعان حقوق زنان بود.