اخبار محرمانه - خراسان / رئالیسم در سینما، موضوعی بحث‌برانگیز است که بسته به دوره زمانی و ژانری که فیلم در آن ساخته شده‌است، می‌تواند متفاوت باشد. بنابراین با یک مفهوم ثابت و جهان‌شمول سروکار نداریم، با این حال یک نکته کلیدی که درباره آن می‌توانیم بگوییم این است؛ رئالیسم، به معنی واقع‌بینانه بودن نیست بلکه به باورپذیری داستان و کنش شخصیت در آن اشاره دارد.
واقع‌گرایی در ژانر علمی- تخیلی
حالا که رئالیسم را کم وبیش شناختیم، تعجبی ندارد اگر بگوییم واقع‌گرایی به درام‌های خانوادگی مثل «داستان ازدواج» یا درام‌های تاریخی مانند «فهرست شیندلر» منحصر نمی‌شود و می‌تواند به ژانرهای علمی- تخیلی و فانتزی بسط پیدا کند. برای مثال، در فیلم علمی- تخیلی و ترسناک «بیگانه- 1979» مواجهه خدمه فضاپیمای «نوسترومو» با موجود فضایی و واکنش‌شان به آن، مطابق با رئالیسم است؛ موضوع فیلم، تخیلی است اما درعین حال منطقی. ما با موقعیت خیالی شخصیت‌ها، ارتباط برقرار و ترس آن‌ها را درک می‌کنیم.
حالا آماده‌اید انواع رئالیسم را بشناسیم؟
نئو رئالیسم
یکی از اولین نسخه‌های رئالیسم سینمایی، نئورئالیسم ایتالیایی است. دوران طلایی سینمایی در دهه‌های 40 و 50 که عمدتا مبتنی بر داستان‌های طبقه کارگر است. این فیلم‌ها تقریبا به طور کامل در لوکیشن فیلم‌برداری می‌شدند، نه در استودیو که همین لوکیشن‌های واقعی به باورپذیری فیلم‌ها می‌افزود. کارگردان‌ها عامدانه هنرپیشه‌های آماتور را به کار می‌گرفتند تا حسی واقعی به فیلم بدهند. برای آشنایی با نئورئالیسم ایتالیایی، تماشای فیلم «دزد دوچرخه- 1948» توصیه می‌شود. داستان مردی که شغلش چسباندن آگهی به دیوارهاست و یک روز دوچرخه‌اش را می‌دزدند. مرد برای این که شغلش را از دست ندهد، باید هرچه زودتر دزد دوچرخه‌اش را پیدا کند.
رئالیسم مدرن
نسخه امروزی رئالیسم سینمایی، یعنی رئالیسم مدرن که از دهه 70 شروع شد و تا امروز ادامه دارد، بر مبارزات روزمره مردم - متأثر از سیاست و فقر- تمرکز دارد. هدف این نوع سینما تقلید از ماهیت زندگی واقعی است. درهم آمیختن غم و تاریکی و شادی در داستان‌هایی عمدتا ساده و سرراست، عنصر تعیین کننده رئالیسم مدرن است. برای آشنایی بیشتر می‌توانید «این جا انگلستان است- 2006» را ببینید؛ داستان زندگی پسربچه بدبختی که بعد از دعوای خیابانی، با گروهی نژادپرست ولگرد آشنا می‌شود و آن‌ها به بهترین دوستانش تبدیل می‌شوند.
رئالیسم جنایی
رئالیسم می‌تواند به ژانر جنایی هم بپیوندد و آثاری خلق کند که گرچه ظاهری اجتماعی دارند اما حسی شوم و ترسناک به مخاطب القا می‌کنند که معمولا تحملش سخت و دردناک است. فیلم گانگستری «شهر خدا- 2002» که به دنیای زیرزمینی جنایت علاقه‌مند است، داستان افزایش جرم و جنایت در حاشیه شهر «ریو دو ژانیرو» را در خلال سال‌های دهه 60 تا 80 میلادی روایت می‌کند. چنین داستان‌هایی گرچه از زندگی واقعی ما بسیار دورند اما از جنبه‌ای اتفاقا شبیه تجربه های ما هستند؛ زندگی بدون درخشش قهرمانی خاص.
رئالیسم روان شناختی
این نوع رئالیسم بر جهان‌بینی یک شخصیت تمرکز دارد و فیلم معمولا از زاویه دید یک قهرمان غیرعادی روایت می‌شود. رئالیسم روان‌شناختی، همه جنبه‌های استاندارد رئالیسم را ندارد و بر نسخه‌ای متفاوت از واقعیت، مانور می‌دهد. فیلم‌هایی مانند «شاترآیلند- 2010» و «ذهن زیبا- 2001» در این دسته قرار می‌گیرند که واقعیت در آن‌ها در ذهن شخصیت‌های اصلی فیلم وجود دارد. نمونه به یادماندنی از این نوع رئالیسم را می‌توانید در فیلم نوآر «ممنتو- 2000» ببینید. «کریستوفر نولان» از رئالیسم روان‌شناختی استفاده می‌کند تا داستان مردی را تعریف کند که به‌دلیل حادثه‌ای، حافظه کوتاه‌مدتش را ازدست می‌دهد و با کمک یک‌سری سرنخ سعی می‌کند قاتل همسرش را پیدا کند و از او انتقام بگیرد.
منبع: freelancevideocollective.com