اخبار محرمانه - اعتماد /متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و بازنشر آن در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
با وجود گذشت بیش از 60 روز از بروز ناآرامی‌ها، حالا بخش بزرگی از تاثیرات آن در حوزه اقتصادی دیده می‌شود. هرچند اعتراضات اخیر به دلایل غیراقتصادی آغاز شد، ولی بسیاری از کارشناسان، نارضایتی از شرایط اقتصادی - اجتماعی از یک‌سو و فقدان امید نسبت به زندگی بهتر در آینده را عامل مهمی در شکل‌گیری و تداوم این اعتراضات عنوان کرده‌اند.
بر اساس داده‌های منتشر شده از سوی مرکز آمار ایران، بیش از 11 میلیون نفر در کشور دارای کسب‌وکار مجازی و اینترنتی بودند که با قطع شدن اینترنت بین‌الملل، درآمد این بخش از جامعه از بین رفت. همچنین بررسی تاثیر اعتراضات بر بازارهای مختلف نشان می‌دهد که هیچ کدام از آنها از ترکش پیامدهای اعتراضات بی‌نصیب نمانده‌اند.
به گفته مسوولان صنف پوشاک، رکود در این بازار بر اثر حوادث اخیر بدتر از دوماهه اول همه‌گیری کرونا بوده است. رکود در بازار آجیل و خشکبار نیز کمابیش مشابه بازار پوشاک گزارش شده است. اعتراضات و ناآرامی‌های اخیر بسیاری از واحدهای خدماتی، از جمله هتل و رستوران را تحت تاثیر قرار داده و کاهش حضور مردم در فضاهای عمومی به تعطیلی بسیاری از باشگاه‌های ورزشی در شهرهای بزرگ منجر شده است.
بر اساس این گزارش در حالی که نرخ دلار در بازار 20 شهریور ماه 1401 و قبل از شروع اعتراضات در محدوده 30 هزار تومان قرار داشت و قیمت سکه امامی 13 میلیون و 915 هزار تومان بود، قیمت دلار در روز گذشته (1 آذر ماه 1401) به 35 هزار تومان و نرخ سکه امامی نیز در محدوده 16 میلیون و 347 هزار تومان رسیده است. همچنین روند قیمت‌ها در بازار خودرو طی یک ماه اخیر نیز نشان می‌دهد که این بازار هم با افزایش قیمت قابل توجهی پس از این اعتراضات روبه‌رو بوده است.
بررسی بازار خودرو در آبان ماه نشان می‌دهد که قیمت پرتیراژهای داخلی 10 تا 60 میلیون تومان ظرف این یک‌ماه افزایش یافته و تنها خودروی هایما 135 میلیون تومان افزایش قیمت را تجربه کرده است. این در حالی است که فروشندگان همچنان از عرضه خودروها امتناع کرده و قیمت‌ها را بالا می‌برند و بازار خودرو نیز در بالاترین حالت رکود قرار گرفته است.
برخی کارشناسان معتقدند که با توجه به عدم دستاورد مثبت اعتراضات پیشین و انباشت مطالبات، نمی‌توان اعتراضات اجتماعی این روزها را تهی از مطالبات اقتصادی دانست. به گونه‌ای که امروز نارضایتی مهمی در جامعه وجود دارد که ابعاد مختلف اقتصادی، سیاسی و اجتماعی دارد و نارضایتی انباشته اقتصادی در قدرت نارضایتی و بروز آن تاثیر قابل توجهی داشته است.
سرمایه‌گذاران به آینده بدبین می‌شوند
سیدمرتضی افقه، کارشناس مسائل اقتصادی و استاد دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی دانشگاه شهید چمران اهواز در این باره معتقد است؛ تا پیش از این اعتراضات هم کشور به دلیل تنش‌های بیرونی و بین‌المللی و سیاست‌های دولت جدید در مورد سیاست خارجی در شرایط بالقوه رکود تورمی قرار داشت و تنش‌های داخلی هم به آن اضافه شد و این تنش‌های داخلی در کنار تنش‌های خارجی باعث فرار سرمایه‌گذاران خواهد شد، چرا که به آینده اقتصادی بدبین می‌شوند.
این اقتصاددان در ادامه گفت: در شرایط کنونی که اعتراضات و تنش‌های داخلی نیز به مشکلات گذشته اضافه شده، شاهد آنیم که این اعتراضات نسبت به موارد گذشته هم فراگیرتر و طولانی مدت‌تر شده و ماهیت این تظاهرات هم به نوعی متفاوت‌تر شده است و می‌بینیم که متاسفانه نه تنها سرمایه‌گذاران داخلی رغبتی به سرمایه‌گذاری پیدا نمی‌کنند بلکه همان استارت‌آپ‌هایی هم که در فضای مجازی مشغول فعالیت بودند، امروز تعطیل شده‌اند.
او ادامه داد: در گذشته زمانی که شاهد این نوع از اتفاقات بودیم اینترنت پس از نهایتا سه روز اختلال به شرایط عادی برمی‌گشت اما در حال حاضر با تداوم این موضوع و اینکه اعلام می‌شود مشخص نیست این قضیه تا چه زمانی ادامه پیدا کند فعالان این حوزه ناامید می‌شوند و زمینه برای مهاجرت این افراد و استفاده از تجربیات و مهارت‌های‌شان در کشورهای دیگر فراهم می‌شود. کشورهای دیگر هم در این شرایط
ایران به دنبال فعالان استارت‌آپی ما هستند تا این افراد را جذب کنند و مشوق‌هایی را هم برایشان در نظر گرفته‌اند.
بیکاران استارت‌آپی باری جدید بر دوش دولت
افقه تصریح کرد: حدود یک میلیون نفر از اختلالات و مسدود شدن اینترنت بین‌المللی امروز بیکار شده‌اند و همین موضوع منجر به رکود و کاهش تولیدات می‌شود که تورم بیشتر را به دنبال دارد.
ضمن اینکه تعدادی از این افراد با تمامی محدودیت‌هایی که تاکنون وجود داشت به خوداشتغالی روی آورده بودند و هم خودشان مشغول به کار شده بودند و عده‌ای دیگر را مشغول به کار کرده بودند. اما با به وجود آمدن این وضعیت این تعداد افرادی که بیکار می‌شوند متقاضی اشتغال شده و باری بر دوش دولت خواهند شد.
این اقتصاددان تصریح کرد: امروز مشکل تورم سمت تولید و عرضه است و همین موضوع باعث کاهش تولید خواهد شد و بستری برای رشد تورم می‌شود آن هم در شرایطی که نقدینگی با همان روند قبلی در حال افزایش است.
اتفاقاتی که به وجود آمد بستر فرار سرمایه و نیروی انسانی را فراهم کرد
افقه در پاسخ به این پرسش که آیا دولتمردان می‌توانند در شرایط کنونی در جهت افزایش اعتماد عمومی، کاهش تنش‌های بین‌المللی و بهبود وضعیت اقتصادی اقداماتی عاجل انجام دهند یا خیر، گفت: دولت اصولگرای کنونی از زمان روی کار آمدنش تاکنون نشانه‌ای دال بر کاهش تنش‌های بین‌المللی از خود نشان نداده و در داخل کشور نیز با اعمال خشونت‌ها منجر به افزایش دامنه اعتراضات شده است. این در حالی است که می‌توانست مدبرانه‌تر عمل کند و این موضوع را به گونه‌ای مدیریت کند و شرایط کشور را به سمت بحران نبرد.
این استاد دانشگاه چمران در ادامه در مورد چشم‌انداز سرمایه‌گذاری‌ها و اشتغال گفت: در خصوص آثار بلندمدت اعتراضات به وجود آمده باید یادآوری کرد که ادامه‌دار بودن آن و عدم توجه به خواسته‌های مردم در بخش اقتصادی سبب ایجاد جو روانی و ناامیدی در بخش سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی و مردد شدن سرمایه‌گذاران می‌شود. متاسفانه این اتفاقاتی که به وجود آمده بستر فرار سرمایه و نیروی انسانی را تشدید کرده و آمارهایی هم که منتشر می‌شود، نشان می‌دهد که خرید ملک در کشورهای همسایه و به خصوص در ترکیه رو به افزایش است و امروز در قبرس بسیار رشد کرده و جز خروج سرمایه‌های مالی خروج نیروهای انسانی را پیش رو داریم و باید گفت همه این موضوعات چشم‌انداز روشنی برای سرمایه‌گذاری‌ها در ماه‌های آینده و در سال 1402 پیش روی ما قرار نمی‌دهد.