چاپ

اخبار محرمانه - اعتماد /متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و بازنشر آن در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
رامین فخاری/ طی ماه‌ها و روزهای اخیر اقتصاد ترکیه شاهد ریزش شدید ارزش لیر در برابر دلار بوده و حتی گفته می‌شود که ارزش لیر تا بیش از 50درصد در برابر دلار سقوط کرده که این مساله واکنش‌های زیادی را در بین صاحب‌نظران برانگیخته و برخی جریان‌های سیاسی به دلیل رقابت‌های منطقه‌ای ایران و ترکیه نسبت به این مساله در صفحات مجازی خود اظهار خوشحالی می‌کنند. کاهش ارزش لیر می‌تواند چهار تاثیر عمده بر اقتصاد ایران داشته باشد:
نخستین مساله این است که برخی کشورها همانند چین برای افزایش تولید و صادرات و توسعه اقتصادی به‌طور عمدی ارزش پول ملی خود را پایین نگه می‌دارند. هرچند این مساله در کوتاه‌مدت تاثیرات بدی را بر اقتصاد و معیشت مردم می‌گذارد ولی در درازمدت می‌تواند به تولید و تجارت جان ببخشد و حتی به دلیل گران شدن کالاهای خارجی، مزیت رقابتی کالاهای تولید داخل را در خاک این کشور افزایش بدهد.
کاهش ارزش لیر می‌تواند تبعات مثبتی بر میزان صادرات ترکیه داشته باشد و میزان صادرات کالاهای این کشور را به ایران و سایر کشورهای منطقه افزایش داده و حتی تا اندازه‌ای از قدرت رقابت تولیدات داخلی ایران نسبت به کالاهای وارداتی ترکیه بکاهد.
البته با توجه به اینکه حدود 30درصد از واردات ایران از مسیر ترکیه انجام می‌شود، این مساله می‌تواند تبعات مثبتی بر واردات ایران داشته باشد و اگر کاهش ارزش لیر منجر به کاهش هزینه‌های حمل و نقل شود این مساله می‌تواند بر ترانزیت ایران از مسیر ترکیه تبعات مثبتی بگذارد و حتی میزان ترانزیت ایران از مسیر ترکیه را افزایش بدهد.
مساله دوم این است که ارزان شدن لیر می‌تواند میزان سرمایه‌گذاری کشورهای خارجی در ترکیه و در مورد ایران نیز میزان فرار سرمایه به بخش‌های مختلف اقتصاد ترکیه از جمله مسکن را افزایش بدهد، به‌طور مثال در صورتی که ارزش لیر 50درصد سقوط کند، در صورتی که عامل روانی ترس ناشی از کاهش ارزش سرمایه را فاکتور بگیریم، می‌تواند میزان خرید مسکن ایرانیان در ترکیه را که 7 میلیارد دلار بوده است به نزدیک 10 تا 12 میلیارد دلار افزایش بدهد، اما آن دسته از اتباع ایرانی که تا قبل از سقوط ارزش لیر در بخش املاک ترکیه سرمایه‌گذاری کرده‌اند با کاهش قابل توجه ارزش ملک خود مواجه خواهند شد و باید تا مدت‌ها منتظر تورم ترکیه بمانند تا خسارت اقتصادی که با آن مواجه شده‌اند، جبران شود.
مساله سوم رونق مساله توریسم در ترکیه است. اقتصاد توریسم ترکیه به واسطه پاندمی کرونا متحمل خسارات زیادی شده اما ریزش ارزش لیر می‌تواند ترکیه را به مقصد ارزان قیمت توریست‌ها از سراسر جهان از جمله ایران تبدیل کند و ریزش ارزش لیر سفرهای توریستی از ایران به ترکیه را تا میزان قابل‌توجهی افزایش خواهد داد.
حتی در مورد ایران نیز با کاهش ارزش ریال در دوران حسن روحانی، ایالات متحده برای جلوگیری از ورود توریسم به خاک ایران قانون‌های محدود‌کننده‌ای را جهت ممانعت از سفر اتباع خارجی به ایران وضع کرد، اما ترکیه با این مشکل مواجه نیست و کاهش ارزش پول ملی‌اش می‌تواند به میزان قابل‌توجهی تعداد توریست‌های خارجی به این کشور را افزایش بدهد.
مساله چهارم این است که با توجه به سرازیر شدن 7 میلیارد دلاری سرمایه از ایران به سمت املاک و مستغلات ترکیه این مساله منجر به کاهش دارایی‌های اتباع ایرانی خواهد شد.
موضوع پنجم این است که کاهش ارزش لیر می‌تواند کل منطقه را تحت‌تاثیر قرار بدهد و بخشی از دارایی‌هایی که احتمال داشت از سمت سایر کشورهای منطقه به سمت ایران سرازیر شود، به دلیل ارزان قیمت شدن ترکیه و نبود تحریم به سمت این کشور سوق خواهد داد و علاوه بر این افزایش میزان صادرات ترکیه ممکن است میزان صادرات ایران به عراق یا سایر کشورهای منطقه را تحت تاثیر قرار بدهد.
کاهش ارزش لیر ترکیه هر چند در کوتاه‌مدت ممکن است بحران سیاسی را برای اردوغان ایجاد کند ولی در درازمدت به ضرر اقتصاد ترکیه نیست و میزان تولید صادرات ورود توریسم این کشور را به سراسر جهان و در منطقه خاورمیانه افزایش خواهد داد و حتی این مساله می‌تواند بر رقابت ایران و ترکیه برای حضور در سوریه تسری یابد و شرکت‌های ترکیه به واسطه کاهش ارزش لیر کالاهای بیشتری را به سوریه صادر و سرمایه بیشتری را جذب کنند.