بزرگنمايي:

اخبار محرمانه - اعتماد /متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و بازنشر آن در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
سارا معصومی| هشدارهای وزیر خارجه و سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران کارساز نبود و روز پنجشنبه در نشست دوره‌ای شورای حکام سومین قطعنامه علیه ایران با 26 رای موافق، 2 رای مخالف و 5 رای ممتنع تصویب شد. پرونده اختلاف ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره سه مکان (ورامین، تورقوزآباد و مریوان) که طبق ادعای آژانس آلوده به اورانیوم بودند در چند سال اخیر به سوژه اختلاف میان ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تبدیل شده و تاکنون سه قطعنامه را در خرداد 1399، خرداد 1401 و آبان 1401 به خود دیده است.
حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ایران روز چهارشنبه در حالی که تصویب سومین قطعنامه در شورای حکام تقریبا قطعی شده بود درباره پیامدهای سوء محاسبه و اقدامات غیرسازنده امریکا و برخی کشورهای اروپایی در نشست شورای حکام هشدار داد. ساعاتی پیش از رای‌گیری در شورای حکام نیز ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت خارجه اعلام کرد که بی‌تردید در صورت تصویب قطعنامه، پاسخ تهران قاطع و موثر خواهد بود. با این ‌همه به نظر می‌رسد که 26 کشور حاضر در نشست شورای حکام در روز پنجشنبه ترجیح دادند با صدور سومین قطعنامه علیه ایران بر پیچیدگی‌های این پرونده در سایه تشدید تنش در رابطه میان ایران با غرب بیفزایند. 
در نشست شورای حکام چه گذشت؟ امیدواری گروسی به گفت‌وگو با ایران به‌رغم صدور قطعنامه
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در بیانیه‌اش در جلسه آغازین شورای حکام ادعاهای همیشگی درباره عدم همکاری ایران با این نهاد فنی را تکرار کرد. گروسی در بخش نخست سخنانش به تبعات عدم اجرای پروتکل الحاقی توسط ایران اشاره کرد و این در حالی است که اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی در زمره تعهدات برجامی ایران است و ایران با خروج ایالات متحده از برجام و بازگشت تحریم‌های یکجانبه امریکا علیه ایران که به ناتوانی سایر اعضای برجام به تعهدات‌شان هم منتهی شد، اجرای تعهدات خود را منطبق با حقوق تصریح شده در برجام متوقف کرد. 
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در بیانیه‌ خود درباره تبعات عدم اجرایی شدن تعهدات هسته‌ای ایران گفت: آژانس نتوانسته است راستی‌آزمایی و فعالیت‌های نظارتی برجامی را درباره تولید و موجودی سانتریفیوژها، روتور و بیلوز [قطعات سانتریفیوژها]، آب سنگین و کنسانتره سنگ اورانیوم (UOC) را به مدت تقریبا دو سال انجام دهد، از جمله پنج ماهی که تجهیزات نظارتی نصب نبودند. این موضوع تاثیر قابل‌توجهی بر توانمندی آژانس برای بازیابی و برقراری تداوم اشراف و آگاهی لازم [درباره برنامه هسته‌ای ایران]، در صورت ازسرگیری اجرای کامل تعهدات هسته‌ای ایران ذیل برجام خواهد داشت. هرگونه مقدماتی برای این فعالیت‌های راستی‌آزمایی و نظارتی برجامی به‌طور قابل توجهی زمانبر بوده و تا حدودی با ابهام همراه خواهد بود. وضعیت موجود هر چه بیشتر به طول بینجامد، این ابهام بیشتر می‌شود.
رافائل گروسی در بخش دوم سخنرانی‌اش به تعهدات پادمانی ایران منطبق با معاهده منع تکثیر تسلیحات هسته‌ای (ان‌پی‌تی) اشاره کرده و گفت: من در این گزارش نگرانی جدی‌ام را درباره اینکه هیچ پیشرفتی در شفاف‌سازی و حل‌وفصل مسائل باقیمانده پادمانی در این بازه زمانی حاصل نشده است، اعلام کردم. در این راستا، امیدوارم نشست فنی برنامه‌ریزی شده میان آژانس و ایران برگزار شود، اما مایلم تاکید کنم که این نشست باید بر شفاف‌سازی و حل‌وفصل موثر این مسائل معطوف باشد.من اطمینان دارم که وقتی دیدار کنیم، قادر خواهیم بود پیشرفت لازم را در زمینه این مسائل حل ‌نشده کلید بزنیم، راهکاری که باعث ایجاد اطمینان و ثبات بیشتری برای منطقه و جهان خواهد شد. این مسائل ناشی از تعهدات ایران ذیل توافق جامع پادمانی میان ایران و آژانس است و باید به گونه‌ای حل‌وفصل شود که اطمینان حاصل شود برنامه هسته‌ای ایران صرفا ماهیتی صلح‌آمیز دارد.
تروییکای اروپایی و تمرکز بر تعهدات برجامی ایران
در نشست دوره‌ای شورای حکام نماینده تروییکای اروپایی (آلمان، انگلیس و فرانسه) بیانیه‌ای را قرائت کرد. نماینده تروییکای اروپایی محور سخنرانی خود را بر عدم اجرای تعهدات برجامی ایران و وضعیت مذاکرات احیای برجام متمرکز کرد و البته کوچک‌ترین اشاره‌ای هم به خروج غیرقانونی ایالات متحده از برجام و تبعات آن نکرد. به گزارش ایسنا، نماینده تروییکای اروپایی در بخش‌هایی از سخنرانی‌اش گفت: گزارش مدیرکل آژانس به‌طور واضح می‌گوید که ایران از تعهدات توافق شده در سال 2015 بیشتر و بیشتر فاصله می‌گیرد. ذخایر اورانیوم غنی‌سازی شده ایران به 18 برابر حدود برجام رسیده که شامل میزان نگران‌کننده‌ای از اورانیوم با غنای 5، 20 و 60 درصد می‌شود. ایران از زمان آخرین گزارش آژانس در ماه سپتامبر میزان ذخایر اورانیوم با غنای 20 درصد را به میزان 16درصد و میزان ذخایر اورانیوم با غنای 60درصد را به میزان 12درصد افزایش داده است. هیچ توجیه معتبر غیرنظامی برای این فعالیت‌ها - که مغایر با تعهدات برجامی ایران در زمینه میزان غنا و حجم انباشت اورانیوم است- وجود ندارد.اگر ایران تصمیم به بازگشت به پایبندی کامل با تعهداتش ذیل برجام نگیرد، شرایط در آینده‌ای نزدیک تنها بدتر خواهد شد. این اقدامات تصویر واضحی را طرح می‌کنند و آن این است که ایران به تشدید بی‌سابقه برنامه هسته‌ای‌اش ادامه می‌دهد. این باعث ایجاد شبهه‌هایی جدی درخصوص ماهیت برنامه هسته‌ای ایران می‌شود که تهدیدی علیه امنیت منطقه‌ای و بین‌المللی است. تروییکای اروپایی به همراه شرکایش تمام توان‌شان را برای انجام مذاکره جهت بازگشت به برنامه هسته‌ای محدود شده ایران گذاشته‌ بودند. پس از چندین ماه مذاکره، هماهنگ‌کننده برجام توافق‌های پایداری را در ماه‌های مارس و آگوست روی میز گذاشت. به‌‌رغم تلاش‌های مضاعف در تابستان، ایران بسته‌های پیشنهادی را با طرح درخواست‌هایی که از چارچوب برجام فراتر می‌رفتند، رد کرد.
به گزارش «اعتماد»، اشاره تروییکای اروپایی به بسته‌های پیشنهادی برای احیای برجام به اواسط تابستان بازمی‌گردد که ایران خواهان مختومه شدن پرونده اختلاف‌های پادمانی با آژانس همراستا با مذاکرات احیای برجام شد. این درخواست با مخالفت آژانس و سایر اعضای برجام روبه‌رو شده است. 
نماینده امریکا و تهدید به ارجاع پرونده به شورای امنیت
همزمان با این تحولات در وین، نماینده امریکا در سازمان ملل هم بیانیه‌ای درباره برنامه هسته‌ای ایران و تعهدات برجامی آن منتشر کرد. در بخشی از این بیانیه ادعاها درباره ماهیت برنامه هسته‌ای ایران تکرار شده و آمده است: ایران به توسعه برنامه هسته‌ای‌اش ورای محدودیت‌های برجامی از طریق راه‌اندازی سانتریفیوژهای پیشرفته و انباشت اورانیوم با غنای بالا ادامه می‌دهد. تولید اورانیوم با غنای 60درصد توسط ایران هیچ توجیه معتبر صلح‌آمیزی ندارد. هیچ‌ کشور دیگری در جهان از اورانیوم با غنای 60درصد با اهدافی که ایران مدعی آن است، استفاده نمی‌کند. ایران باید به فعالیت‌های دردسرساز که مخالف رفتارهای کشورها در سراسر جهان است، پایان دهد.ایران در ماه سپتامبر امید جمعی مبنی بر اینکه بازگشت به برجام قریب‌الوقوع است را با طرح درخواست‌هایی که می‌دانست غیرممکن است از بین برد. این درخواست‌ها وظایف آژانس اتمی درخصوص تعهدات پادمانی ایران را سیاسی می‌کرد و از آنها می‌خواست که تعهدات‌شان را اجرا نکنند. در هیچ جای دنیا بازرسان چشم خود را روی مواد هسته‌ای و فعالیت‌های اعلام نشده که آژانس اتمی در ایران پیدا کرده، نمی‌بندند. شرایط از ماه سپتامبر تنها پیچیده‌تر شده است. ایران باید به تحریک‌های هسته‌ای و برداشتن گام‌هایی که خطر اشاعه هسته‌ای زیادی دارند، پایان دهد.
براساس ترجمه خبرگزاری فارس، نماینده امریکا در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در جلسه‌ شورای حکام این سازمان، ایران را به انجام اقدامات بیشتر در صورت عدم همکاری با نهاد دیده‌بان هسته‌ای سازمان ملل تهدید کرد. نماینده امریکا در این باره گفت: «ایران باید همین حالا بدون دادن وعده‌های توخالی، همکاری‌های لازم را [با آژانس] انجام دهد. ایران باید متوجه باشد چنانچه قادر به ارایه همکاری‌های لازم برای حل و فصل این مسائل نباشد، این شورا آماده توسل به اقدامات بیشتر، از جمله اقدامات ذیل بند XII.C اساسنامه آژانس خواهد بود.»
خبرگزاری رویترز نوشته اشاره دیپلمات امریکایی به ‌بندی بوده که در آن شرایط مربوط به ارجاع پرونده به شورای امنیت سازمان ملل تشریح شده است.
واکنش ایران به صدور قطعنامه: تصویب قطعنامه بر روند همکاری ایران با آژانس تاثیرگذار است
محسن نذیری‌اصل، سفیر و نماینده دایم ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در واکنش به تصویب قطعنامه ضد ایرانی شورای حکام گفت: شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در نشست امروز خود تحت فشار شدید سیاسی کشورهای امریکا، انگلیسی، فرانسه و آلمان قطعنامه‌ای علیه فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران به تصویب رساند. قویا معتقدیم این قطعنامه هیچ نتیجه‌ای برای بانیان آن به ویژه در زمینه ترمیم وجهه مخدوش شده آنها به عنوان ناقضان اصلی برجام و زمینه‌سازی برای توجیه تحریم‌های یکجانبه بیشتر علیه ملت ایران نخواهد داشت.این قطعنامه از ایران می‌خواهد که با آژانس تعامل و همکاری داشته باشد. باتوجه به تداوم همکاری‌های گسترده ایران با آژانس، دعوت از ایران برای همکاری با آژانس، آن هم با استفاده ابزاری از شورای حکام و اعمال فشار از طریق تصویب یک قطعنامه، غیرموجه و بی‌معنی است.
وی در ادامه با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران تاکنون با حسن‌نیت کامل برای برطرف کردن برخی ابهامات درخصوص مسائل باقیمانده پادمانی با آژانس همکاری و تعامل سازنده داشته است، افزود: انتظار ما از آژانس این است که با رویکردی مستقل، بی‌طرفانه و حرفه‌ای، بدون تاثیرپذیری از اهداف سیاسی برخی کشورها جهت برطرف کردن این ابهامات پادمانی که به اذعان خود آژانس هیچ‌وجه نگرانی عدم اشاعه‌ای نیز ندارد، تلاش کند. برخی از این ابهامات مربوط به موضوعات گذشته بین ایران و آژانس است که در سال 2015 برای همیشه توسط شورای حکام بسته شده‌اند. اهداف سیاسی بانیان این قطعنامه ضدایرانی محقق نخواهد شد، اما تصویب آن می‌تواند بر روند همکاری و تعاملات سازنده جمهوری اسلامی ایران با آژانس اثرگذار باشد.
وال استریت ژورنال: امریکا پای شورای امنیت را وسط کشید
وال استریت ژورنال در گزارشی درباره قطعنامه جدید صادر شده علیه ایران در شورای حکام می‌نویسد: «هرچند که شورای حکام درخرداد ماه نیز قطعنامه‌ای صادر کرده و در آن از عدم همکاری ایران با آژانس انتقاد کرده بود، اما قطعنامه روز پنجشنبه قوی‌تر بود. نماینده امریکا در آژانس برای نخستین‌بار تهدید کرد که واشنگتن می‌تواند بحث عدم همکاری ایران با آژانس را به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع دهد. این شورا در فاصله سال‌های 2006 تا 2012 تحریم‌های گسترده‌ای را علیه ایران براساس گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره فعالیت هسته‌ای ایران تحمیل کرده بود. با این حال، شورای امنیت به ‌شدت در مورد جنگ اوکراین اختلاف‌نظر دارد. دیپلمات‌های غربی اذعان می‌کنند که توافق بر سر مجازات‌ها علیه ایران بسیار دشوار خواهد بود، زیرا حمایت ایران از روسیه در اوکراین به این معناست که مسکو به‌طور قطع از وتوی خود در شورای امنیت استفاده خواهد کرد. 
این رسانه امریکایی در ادامه نوشته است: به نظر می‌رسد شانس احیای توافق هسته‌ای بسیار کاهش پیدا کرده است. مقامات امریکایی در ماه آگوست و سپتامبر گفته بودند که اگر ایران از خواسته‌های خود برای پایان دادن به تحقیقات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی عقب‌نشینی کند و پیش‌نویس توافقی را که اتحادیه اروپا در ماه آگوست منتشر کرده بود، بپذیرد، واشنگتن همچنان توافق را می‌پذیرد. با این حال، مقامات امریکایی اکنون می‌گویند که مشخص نیست اگر تهران اکنون این توافق را بپذیرد، کاخ سفید چه تصمیمی اتخاذ خواهد کرد. رابرت مالی، فرستاده ویژه ایالات متحده در امور ایران اخیرا در سخنرانی در اندیشکده کارنگی برای صلح بین‌المللی در واشنگتن گفت: «توافق هسته‌ای «در حال حاضر واقعا تمرکز ما نیست» اگر ایران از خواسته‌های خود عقب‌نشینی نکند، وقت خود را صرف آن نمی‌کنیم.»