بزرگنمايي:

اخبار محرمانه - رجا /متن پیش رو در رجا منتشر شده و انتشار آن در آخرین خبر به معنای تایید تمام یا بخشی از آن نیست
امروز تمام طرف‌های مذاکراتی به خوبی می‌دانند که سر نخ راهبرد تعیین ضرب‌الاجل بیش از آن که به نگرانی از پیشرفت هسته‌ای ایران مرتبط باشد، به ترس شدید آمریکا از کند شدن عقربه ساعت تحریم‌ها برمی‌گردد.
اولین دور گفتگوهای دولت سیزدهم در وین، به لحاظ زمانی دارای پیام ویژه‌ای برای طرف‌های غربی بود. با اقدامات صورت گرفته ذیل سیاست کاهش تعهدات ایران در برجام و همچنین در عمل به قانون مجلس شورای اسلامی، تهران در شرایطی پای میز مذاکره حاضر شد که دست برتر او در حوزه فنی طرف مقابل را به شدت نگران کرده بود.
سرعت غنی‌سازی و انباشت مواد هسته‌ای در داخل به شکلی طراحی شده بود که همزمان با آغاز دور جدید گفتگوها در هشتم آذر، ایران به محدوده بازدارندگی هسته‌ای رسید. همین دست برتر ایران بود که باعث شد طرف‌های غربی تحت فشار شدید آمریکا برای تشکیل کمیته هسته‌ای قرار گرفته و مجبور شوند تا به موازات دو روز مذاکره در کارگروه تحریم، یک روز از مذاکرات را نیز به کارگروه هسته‌ای اختصاص دهند.
این خواسته آمریکا ناشی از این بود که تصور می‌کرد با ابزار تحریم‌ها می‌تواند تعادل مذاکراتی را در عرصه هسته‌ای برقرار کرده و با طلب امتیاز بیشتر، آورده خود را از مذاکرات افزایش داده و منافع ایران را محدود کند. اما پیشنهادات ایران طی دو متن تحریمی و هسته‌ای در کنار گزارش‌هایی که از ناکارآمدی تحریم‌ها به طرف غربی ارائه شد، هیات‌های مذاکره‌کننده اروپایی را با سردرگمی عجیبی مواجه کرد.
ایران تا پیش از آغاز مذاکرات هشتم آذر به عضویت دائم سازمان همکاری‌های شانگهای درآمد، فروش نفت خود را بیش از 50% افزایش داد و سرعت ورود ارز به کشور را 3 برابر افزایش و کارمزد آن را به 0.1 میزان قبل کاهش داد. به موازات مذاکرات وین، سفر وزیر صمت به سوریه نیز دستاوردهای چشمگیری داشت. تهران و دمشق در این سفر بر تاسیس بانک مشترک دو کشور تفاهم کردند و مرکز تجاری ایران در پایتخت سوریه با بیش از 160 شرکت کار خود را آغاز کرد. همچنین مقرر شد تا صنایع ایرانی ماموریت احیای کارخانه‌های تعطیل و نیمه تعطیل سوری را بر عهده بگیرند.
وضعیت تحریم‌ها در چهار ماهه ابتدایی دولت سیزدهم به قدری متفاوت شده بود که بر خلاف انتظار طرف‌های غربی، جمهوری اسلامی نه تنها در عرصه هسته‌ای دست برتر را پیدا کرده بود که با کاهش قابل ملاحظه وزن استراتژیک تحریم‌ها، عملا شوک بزرگی به طرف غربی وارد کرد. فاصله معنادار محاسبات غرب از وضعیت ایران با واقعیت‌های میدانی، طرف مقابل را مجبور کرد تا برای اتخاذ سیاست جدید مذاکراتی در برابر شرایط جدید جمهوری اسلامی، علی‌رغم آمادگی تیم ایرانی برای ادامه رایزنی‌ها، درخواست توقف گفتگوها و بازگشت به پایتخت‌ها را مطرح کنند. طرف غربی تلاش‌های اقتصادی ایران در این مدت را نه به عنوان سیاستی اصولی بلکه تاکتیکی مذاکراتی تلقی می‌کرد که تنها با هدف کسب امتیاز در مذاکرات در حال پیگیری است. اما گذر زمان به سود اروپا و آمریکا نبود و شتاب فعالیت‌های دولت سیزدهم بار دیگر طرف‌های غربی را در مذاکرات حیرت‌زده کرد.
جمهوری اسلامی در یک ماه گذشته، با گشودن قفل هشت ساله دیپلماسی انرژی توانست قرارداد سواپ گازی را با ترکمنستان و آذربایجان منعقد کند. با عملیاتی شدن انتقال گاز، طی روزهای اخیر پیشنهادات جذابی از سوی کشورهای منطقه برای قراردادهای مشابه به وزارت نفت رسیده است. در آغاز به‌کار دولت، ظرفیت سوخت مایع نیروگاه‌ها 25 درصد کمتر از پارسال بود، اما امروز یک میلیارد لیتر بیشتر از پارسال بوده و افزایش توان برداشت از میدان‌های گازی نیز در روزهای اخیر رکورد برداشت 705 میلیون متر مکعبی گاز در پارس جنوبی را به ثبت رسانده است.
علاوه بر این، جمهوری اسلامی اکنون بخش عمده نفت‌های روی نفتکش‌ها را به فروش رسانده و در دی ماه برای اولین بار رقم تقاضا برای خرید نفت ایران از میزان تولید پیشی گرفته است. اقدامات وزارت نفت در حوزه زیرساختی نیز زمان بهره‌مندی ایران از هرگونه توافق احتمالی را از شش ماه به زیر یک ماه رسانده و جمهوری اسلامی در حال حاضر طی مدت کوتاهی توان برآورده کردن فروش چند برابری نفت را خواهد داشت. 
در حوزه پول و بانک نیز با تنوع‌بخشی به مسیرهای ورود ارز، ایفای تعهدات ارزی صادرکنندگان رشد قابل توجهی یافته است. با رفع موانع و تسهیل ورود ارز از سوی دولت، بخش قابل توجهی از 30 میلیارد دلار ارز صادراتی به چرخه اقتصاد کشور بازگشته و مجموع ایفای تعهدات ارزی به رقم 64 میلیارد دلار رسیده است. این اقدامات در کنار پروژه‌هایی چون رمزپول ملی پیام‌های روشنی برای طرف‌های غربی دارد.
سفر موفق وزیر راه و شهرسازی به عراق، بخش دیگری از پازل بی‌محلی ایران به تحریم‌های آمریکا بود. تفاهم راهبردی خط‌آهن شلمچه – بصره در راستای تکمیل کریدور ابریشم و دسترسی ریلی جمهوری اسلامی به دریای مدیترانه مهم‌ترین دستاورد این سفر بود. علاوه بر این، آغاز تکمیل خطوط ریلی رشت – آستارا و چابهار – سرخس نیز توان راهبردی کشور را در حوزه ترانزیت به شکل فزاینده رشد خواهد داد. در همین مدت، قطار باری اکو در مسیر اسلام‌آباد – تهران – استانبول پس از 12 سال مجددا آغاز به کار کرده و مجموعه این اقدامات باعث شده تا ترانزیت از مسیرهای ریلی جمهوری اسلامی در سه ماه پاییز امسال رشد 110 درصدی را تجربه کند.
در حوزه صادرات نیز خبرهای مهمی وجود دارد. در سه ماه گذشته، مراکز تجاری ایران علاوه بر سوریه در عراق، امارات و سریلانکا نیز افتتاح شد. همچنین طی سفر هیات پاکستانی به ایران، هدف‌گذاری 5 میلیارد دلار تبادلات اقتصادی میان دو کشور به تایید رسید و مقرر شد در مدت کوتاهی توافق تجارت آزاد میان دو کشور عملیاتی شود. به موازات، مذاکرات بر روی سند تجارت آزاد منطقه اوراسیا با پیشرفتی چشمگیر، 80% از مسیر خود را پیموده و در همین مدت نیز طی تفاهم‌نامه‌هایی خطوط منظم دریایی در حوزه خزر و خلیج فارس برای تسهیل در حمل و نقل دریایی به کشورهای هدف برقرار شده است. علاوه بر این، صادرات فرامنطقه‌ای به مقصد آفریقا نیز افزایش 230 درصدی را تجربه کرده و تلاش برای برقراری خطوط منظم دریایی در این حوزه نیز آغاز شده است.
در چنین شرایطی کفه ترازو شدیدا به نفع ایران سنگینی می‌کند. طرف‌های غربی، نگران از کند شدن عقربه تحریم‌ها به غوغای رسانه‌ای روی آورده و تلاش دارند با تعیین ضرب‌الاجل به بهانه پیشرفت‌های غیرقابل بازگشت برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی، تحریم‌های نیمه جان خود را به قیمتی گزاف‌تر از ارزش واقعی آن در برابر توان فنی ایران مبادله کنند.
اقدام اروپا و آمریکا در تعیین ضرب‌الاجل‌ها نیز هدفی جز ایجاد اختلال در افکار عمومی و دستگاه محاسباتی تیم ایرانی ندارد. البته در شرایطی که عدم خروج ایران از مسیر صلح‌آمیز برای همه اعضای اتاق مذاکرات بدیهی و مبرهن است، این تلاش‌های خارج از اتاق مذاکرات راه به جایی نخواهد برد. امروز تمام طرف‌های مذاکراتی به خوبی می‌دانند که سر نخ راهبرد تعیین ضرب‌الاجل بیش از آن که به نگرانی از پیشرفت هسته‌ای ایران مرتبط باشد، به ترس شدید آمریکا از کند شدن عقربه ساعت تحریم‌ها برمی‌گردد.